De kraamweek: dit kun je verwachten!

Je bent bevallen, gefeliciteerd! De kraamtijd gaat van start. Een bijzondere tijd waarin veel veranderingen plaatsvinden. Als nieuwe ouder is het belangrijk om te weten wat je kunt verwachten tijdens de kraamweek. In dit artikel delen we nuttige informatie, tips en adviezen om deze week zo goed mogelijk door te komen.

Wat is de kraamweek?

De kraamweek is de eerste week na de geboorte van je baby. Tijdens deze dagen is er extra zorg en aandacht voor de moeder en de baby. De kraamhulp komt langs om te helpen bij de verzorging van de baby en om de moeder te ondersteunen bij het herstel na de bevalling. 

In de kraamweek vinden veel nieuwe ervaringen plaats, zoals het geven van borstvoeding of flesvoeding, het verschonen van luiers en het wennen aan de nieuwe gezinssituatie. Het is een intensieve week waarin veel nieuwe dingen geleerd worden en waarin het belangrijk is om voldoende rust te nemen.

Wanneer komt de kraamzorg?

Op welk moment de kraamverzorgster precies komt, hangt ervan af of je thuis of in het ziekenhuis bevalt. Als je thuis bevalt, roept de verloskundige de kraamzorg vaak op tijdens de laatste centimeters ontsluiting om haar te assisteren bij de bevalling. Daarna blijft de kraamverzorgster om jou en de baby te verzorgen, tot zeker twee uur na de bevalling.

Als je medisch in het ziekenhuis bevalt, is de kraamverzorgster niet bij je bevalling aanwezig. Als je zonder medische hulp in het ziekenhuis of geboortekliniek bevalt, kan de kraamverzorgster wel worden opgeroepen om te assisteren.

Lees ook: thuisbevalling of ziekenhuisbevalling?

Laat bij een ziekenhuisbevalling altijd weten wanneer de baby geboren is, wat je situatie is en wanneer je thuis denkt te zijn. Zo kan de kraamhulp op tijd bij je zijn. Als je 's nachts bent bevallen, is de kans groot dat de kraamverzorgster de volgende ochtend komt. Hier maak je samen afspraken over.

Ook na ziekenhuisopname door een keizersnede geldt dat je de kraamorganisatie op de hoogte stelt.

Hoe lang duurt de kraamweek?

De kraamweek duurt meestal ongeveer acht tot tien dagen. In de eerste dagen na de geboorte komen de kraamverzorgende en de verloskundige regelmatig langs. 

Je bent kraamvrouw tot 6 weken na je bevalling.  Je kunt je eigen verloskundige de eerste 6 weken na de bevalling altijd telefonisch bereiken. Na 6 weken is er een nacontrole op de praktijk van de verloskundige.

Hoeveel uur kraamzorg krijg je?

Hoeveel uur kraamzorg je krijgt, hangt af van jouw situatie. Dit wordt afgesproken tijdens het intakegesprek. Tijdens de kraamweek zelf kan er besloten worden dat je meer of minder uur krijgt als daar een reden voor is. 

Het wettelijk minimum is 24 uur, verdeeld over acht dagen. De standaard bij borstvoeding is 49 uur verdeeld over acht dagen. De standaard bij kunstvoeding is 45 uur verdeeld over acht dagen. Het maximaal aantal uur kraamzorg dat je kunt krijgen, is 80 uur. 

Tekst gaat verder onder de afbeelding. 

Wat doet de kraamhulp?

De kraamverzorgster is er om jou en je baby een zo goed mogelijke start te geven. De taken die ze uitvoert, zijn voor iedere bevallen vrouw hetzelfde. 

Assistentie bij de bevalling

Als de kraamverzorgster assisteert bij je bevalling, doet ze de volgende dingen:

• Benodigde spullen klaarleggen voor een thuisbevalling
• De kraamkamer en babykamer gereed maken
• De bevallende vrouw en haar partner ondersteunen en zorgen voor een fijne sfeer
  
• Assisteren van de verloskundige (of huisarts)
• De moeder en baby verzorgen na de bevalling 
• Het doen van de kraamwas

Controle van de moeder 

De gezondheid van de moeder wordt in de gaten gehouden:

• Controleren van de lichaamstemperatuur
• Controleren van bloedverlies en baarmoeder
• Controleren van afscheiding, urine en ontlasting
• Controleren van het perineum en de borsten
• Controleren van de benen
• In de gaten houden van de mentale gezondheid en een luisterend oor bieden

Iedere dag wordt de staat van je gezondheid en herstel gerapporteerd in het zorgdossier.

Verzorging van de moeder 

Als het nodig is, helpt de kraamhulp op het gebied van verzorging van de moeder:

• Helpen bij douchen en wassen
• Verzorging van het perineum en de borsten

Tip: cursus herstellen na bevalling

Controle van de baby 

De gezondheid van de baby wordt in de gaten gehouden:

• Controleren van de lichaamstemperatuur (twee keer per dag)
• Controleren van urine en ontlasting (poept en plast hij voldoende)
• Controleren van het gewicht (groeit hij voldoende)
• Controleren van het navelstompje (deze moet er na ongeveer acht dagen afvallen zonder rode plekken achter te laten)
• Controleren en observeren van van de ademhaling, ogen, huid en motoriek
• Letten op de algemene indruk van je baby 

Ook dit wordt iedere dag gerapporteerd in het zorgdossier.

Verzorging van de baby

De kraamhulp helpt bij de verzorging van de baby:

• Lichamelijke verzorging: in bad doen, wassen en verzorging van de huid en navel 

Informatie en uitleg geven

Het is de taak van de kraamverzorgende om informatie en uitleg te geven over:

• Borstvoeding en kunstvoeding
• Verzorging van de baby
• Voeding, vitamines en allergiepreventie
  
• Slaap- en waakritme van de baby
• Voorkeurshouding
• Veiligheid in huis 
• Huilgedrag en troosten
• Alarmsignalen en herkennen van problemen
• Ontzwangeren
• Het belang van voldoende rusten
• Hygiëne en een gezonde leefstijl
• Integratie van de baby in het gezin

Observeren, signaleren en rapporteren

De kraamverzorgster observeert de kraamvrouw, de baby en de andere gezinsleden.

• Signaleren van (potentiële) problemen of moeilijkheden bij de moeder of baby
• Mogelijke problemen of moeilijkheden opschrijven in het zorgdossier
• Rapporteren van mogelijke problemen of moeilijkheden bij de verloskundige, het consultatiebureau en/of de huisarts
• Eventuele hulp inschakelen (bijvoorbeeld een lactatiekundige

Hygiëne waarborgen

Het is belangrijk dat de hygiëne gewaarborgd wordt:

• Toilet en badkamer schoonmaken
• Bed van de moeder en baby verschonen
• Borstkolf, flessen en spenen uitkoken
  

Huishoudelijke taken

De kraamhulp doet licht huishoudelijke werkzaamheden:

• Koffie en thee zetten
• Lunch maken
• Kraamwas doen
• Babykamer en slaapkamer van de moeder schoonhouden 

Wat doet de kraamverzorgster niet?

De kraamhulp is geen huishoudelijke hulp en is er dus niet om het hele huishouden op orde te houden. Sommige kraamverzorgsters vinden het geen probleem om wat extra's te doen als daar tijd voor is, maar dit is niet verplicht. Denk aan kraamvisite opvangen of het avondeten voorbereiden.

De huishoudelijke taken die wél op de takenlijst staan, zijn de taken die nodig zijn om de hygiëne voor moeder en kind te waarborgen. Deze zijn hierboven beschreven.

In de video hieronder gaat Charlotte in gesprek met haar kraamhulp Karen. Samen bespreken ze alles wat je wilt weten over kraamzorg.

Tekst gaat verder onder de video. 

Hoe ziet de kraamweek eruit?

Als aanstaande moeder ben je natuurlijk nieuwsgierig naar hoe de kraamweek eruit zal zien. Uiteraard is dit voor iedere situatie anders, maar hieronder hebben we een algemeen voorbeeld geschetst.

De dag van de bevalling 

Na de geboorte van je baby zal de verloskundige of gynaecoloog de navelstreng doorknippen en zal de baby worden nagekeken. Als alles goed gaat, mag je baby bij jou op de borst liggen om te wennen aan de nieuwe omgeving en om te beginnen met borstvoeding of flesvoeding. Als je in het ziekenhuis bent bevallen, zal je na een paar uur geholpen worden om naar huis te gaan.

Dag 1-2 kraamweek: de kraamhulp komt langs 

Na de bevalling komt de kraamhulp langs. Zij zal helpen met de verzorging van de baby, het geven van borstvoeding of flesvoeding en het controleren van jullie gezondheid. De kraamhulp kan ook advies geven over het inrichten van de babykamer en het aanschaffen van benodigdheden voor de baby. Het is belangrijk om eventuele vragen of problemen met de kraamhulp te bespreken zodat ze kan helpen.

Dag 3-6 kraamweek: herstellen van de bevalling 

In de dagen na de bevalling zal je lichaam moeten herstellen. Het is normaal om last te hebben van bloedverlies, pijn en vermoeidheid. Het is belangrijk om voldoende rust te nemen en jezelf niet te veel te belasten. De kraamhulp kan helpen met het verschonen van het bed, het koken van maaltijden en het doen van boodschappen zodat jij je kunt concentreren op het herstel en de verzorging van je baby.

Dag 7-10 kraamweek: de laatste dagen van de kraamweek 

Tegen het einde van de kraamweek zal je waarschijnlijk meer vertrouwen hebben gekregen in de verzorging van je baby. De kraamhulp zal jullie voorbereiden op het einde van de kraamweek en zal advies geven over de verzorging van de baby in de weken daarna. Het is belangrijk om voldoende tijd te nemen om te wennen aan de nieuwe situatie en om eventuele problemen of vragen te bespreken met de verloskundige of kraamhulp nu het nog makkelijk kan.

Aangifte doen na de geboorte

Ieder kind dat in Nederland wordt geboren moet worden aangegeven bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente. Dit kun je zelf doen, maar de meeste moeders laten dit aan de partner over. De ambtenaar stelt een geboorteakte op, die wordt opgenomen in de registers van de burgerlijke stand. Dit is het juridische bewijs van de geboorte van je kind.

Lees ook: aangifte geboorte, erkenning en gezag

Hielprik en gehoortest

Wanneer de geboorteaangifte binnen is, staat je baby op de lijst voor de hielprik. Die wordt in de eerste week na de geboorte thuis gegeven. Er worden een paar druppels bloed afgenomen uit de hiel van je baby. Dit wordt onderzocht op een aantal ernstige, zeldzame, aangeboren ziektes. Deelname is gratis en vrijwillig.

Vaak wordt er tegelijk met de hielprik een gehoortest gedaan bij je baby. Er wordt gecheckt of en hoe je baby op geluid reageert. Dit is heel belangrijk aangezien een kind kan pas goed leren praten als hij goed hoort. 

Kraamvisite

Wat doe je met kraamvisite? Iedereen is natuurlijk ontzettend nieuwsgierig naar jou en je baby. Voor zowel jou als je baby is de bevalling een impactvolle gebeurtenis. Het is dan ook erg belangrijk dat jullie goed herstellen. We raden daarom aan om rustig aan te doen en te luisteren naar je gevoel.

Lees ook: hoe ga je om met kraamvisite?

Einde van de kraamweek

Na ongeveer een week zul je afscheid nemen van de kraamverzorgende. Jij en je partner staan er alleen voor, een spannende periode waarin je te maken krijgt met onzekere momenten. Je moet je kindje leren kennen en je draai vinden als nieuwe moeder. Vanaf nu kun je met al je vragen terecht bij het consultatiebureau of de huisarts.