Schuldgevoel als moeder:

Als GZ-psycholoog werk ik dagelijks met moeders die zich overweldigd voelen door hun verantwoordelijkheden. Een van de meest voorkomende klachten die moeders ervaren, is schuldgevoel. Het kan zich op verschillende manieren manifesteren: je voelt je schuldig omdat je niet genoeg tijd voor je kinderen hebt, je kunt je niet goed concentreren op je werk omdat je constant denkt aan je gezin, of je hebt het gevoel dat je niet de “perfecte ouder” bent. Maar waar komt dit schuldgevoel vandaan, en hoe kun je ermee omgaan?

Schuldgevoel is een complexe emotie die voortkomt uit de overtuiging dat we iets verkeerd hebben gedaan of niet goed genoeg zijn. In de context van het ouderschap ontstaat schuld vaak uit de gedachte dat we niet aan alle verwachtingen voldoen. Deze verwachtingen kunnen zowel extern als intern zijn.

Extern kunnen ze komen van de maatschappij, van familie, vrienden of zelfs sociale media, waar het lijkt alsof andere ouders alles perfect doen. Intern komt het vaak voort uit de eigen overtuiging dat je altijd beschikbaar moet zijn voor je kinderen, altijd geduldig moet zijn, en altijd alles perfect moet doen.

Als moeder wil je er voor je kinderen zijn, hen de beste opvoeding bieden en tegelijkertijd een goed evenwicht vinden tussen werk en privéleven. Maar vaak is het niet mogelijk om aan al deze verwachtingen te voldoen, en dat is waar schuldgevoel vaak de kop opsteekt.

Schuldgevoel kan een zware emotionele last zijn. Het kan leiden tot gevoelens van angst, stress, en uitputting, omdat je voortdurend het gevoel hebt dat je tekortschiet. Het kan zelfs je zelfbeeld aantasten, wat leidt tot een vicieuze cirkel van negativiteit: je voelt je schuldig, wat je stemming verergert, en daardoor kun je je nog meer schuldig voelen.

In sommige gevallen kan langdurig schuldgevoel zelfs leiden tot depressieve gevoelens of een burn-out. Als GZ-psycholoog zie ik regelmatig hoe moeders vast komen te zitten in deze emotionele valkuil, vooral als ze geen ruimte nemen om de emoties te verwerken.

Maar hoe ga je om met schuldgevoelens? 

1. Erken dat schuldgevoel normaal is

Ten eerste is het belangrijk om te begrijpen dat schuldgevoel een normale menselijke emotie is, vooral als moeder. Het betekent niet dat je een slechte ouder bent, maar juist dat je geeft om je kinderen en hun welzijn. Het is een teken van betrokkenheid, niet van falen.

2. Stel realistische verwachtingen

Ouders worden vaak geconfronteerd met onrealistische verwachtingen, zowel van buitenaf als van zichzelf. Niemand is perfect, en dat is oké. Je hoeft niet altijd alles goed te doen. Het is belangrijk om te accepteren dat je niet altijd alles kunt doen en soms zelfs mag falen. Het stellen van haalbare doelen voor jezelf kan je helpen om het schuldgevoel te verminderen.

3. Herken je grenzen

Schuldgevoel kan ontstaan wanneer je jezelf te veel op de achtergrond zet om anderen te plezieren. Als je constant over je grenzen heen gaat, kan dit leiden tot uitputting en een gevoel van falen. Het is belangrijk om je grenzen te herkennen en te respecteren. Dit kan betekenen dat je soms ‘nee’ moet zeggen tegen anderen, of tijd voor jezelf moet nemen. Zelfzorg is essentieel voor een gezond ouderschap.

4. Communiceer openlijk

Veel ouders voelen zich schuldig over hun tekortkomingen, maar praten hierover kan bevrijdend werken. Het kan helpen om je gevoelens van schuld te delen met je partner, vrienden, of een professional. Het erkennen van je gevoelens kan je helpen om te relativeren en steun te ontvangen.

5. Wees mild voor jezelf

In plaats van jezelf te blijven veroordelen voor wat je niet hebt gedaan, probeer te focussen op wat je wél hebt bereikt. Elke dag biedt kleine overwinningen die je kunt waarderen. Ben je op tijd bij je kinderen gekomen? Heb je geluisterd naar wat ze te zeggen hadden? Wees trots op die momenten. Je bent goed genoeg, ook al lijkt het soms niet zo.

Hoewel schuldgevoel vaak als een negatieve emotie wordt ervaren, kan het je ook belangrijke lessen leren. Het kan je bewust maken van je waarden en prioriteiten, en je motiveren om veranderingen aan te brengen in je leven. Schuldgevoel kan je helpen om beter voor jezelf te zorgen, grenzen te stellen en meer in balans te komen.

Als je merkt dat het schuldgevoel te zwaar wordt, of als het je dagelijks functioneren beïnvloedt, kan het waardevol zijn om professionele hulp in te schakelen. Samen kun je de onderliggende oorzaken onderzoeken en manieren vinden om een gezonder evenwicht te vinden tussen je ouderschap, werk en zelfzorg. 

Voor begeleiding en ondersteuning: https://psychologenpraktijkmomandmind.nl/the-mom-revolution/