Postnatale depressie of postpartum depressie? Wat elke moeder moet weten

De komst van een kind is een ingrijpende en vaak emotionele gebeurtenis. Naast vreugde en verwondering kunnen er gevoelens van overweldiging, verdriet en vermoeidheid ontstaan. Bij sommige moeders ontwikkelen deze gevoelens zich tot een postnatale depressie of postpartum depressie. Postnatale depressie en postpartum depressie worden als termen vaak door elkaar gebruikt. De term postpartum slaat op de gesteldheid van de moeder, ‘na de bevalling’. Postnataal is meer gefocust op de gezondheid van de baby, ‘na de geboorte’. De juiste term is postpartum depressie, omdat we het over de gesteldheid van de moeder hebben. In de volksmond wordt echter vaker ‘postnatale depressie’ gebruikt. 

In dit artikel bespreek ik wat een postpartum depressie is, hoe je het herkent en wat je de behandelmogelijkheden zijn. Een postpartum depressie is een depressieve stoornis die optreedt binnen de eerste weken tot maanden na de bevalling. 

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen de zogenaamde “babyblues” en een echte depressie. Babyblues: Dit is een milde en tijdelijke emotionele instabiliteit die tot 80% van de moeders treft. Symptomen zoals huilbuien, prikkelbaarheid en vermoeidheid verdwijnen meestal binnen twee weken na de bevalling. Postpartum depressie: Dit is een ernstiger en langduriger probleem dat ongeveer 10-15% van de moeders treft. De symptomen kunnen maanden aanhouden en hebben een grote impact op het dagelijkse functioneren. 

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op een postpartum depressie kunnen vergroten:

1. Persoonlijke voorgeschiedenis

• Eerdere episodes van depressie of angststoornissen.

• Een familiegeschiedenis van psychische aandoeningen.

2. Hormonen

• De hormonale schommelingen na de bevalling kunnen bijdragen aan stemmingsproblemen.

3. Levensomstandigheden

• Gebrek aan sociale steun.

• Financiële zorgen of relatieproblemen.

4. Ervaringen rondom de bevalling

• Traumatische bevalling.

• Onverwachte complicaties of een vroeggeboorte.

De symptomen van een postpartum depressie lijken op die van andere depressieve stoornissen, maar zijn specifiek gekoppeld aan het moederschap. Veelvoorkomende symptomen zijn:

• Gevoelens van somberheid, verdriet, hopeloosheid of leegte.

• Intense vermoeidheid en gebrek aan energie.

• Moeite met hechten aan de baby (maar dat hoeft niet!) 

• Angst, paniekgevoelens en overweldigende schuld of schaamte.

• Verminderd vermogen om te genieten. 

• Slaapproblemen (veel meer of veel minder slapen), zelfs wanneer de baby slaapt.

•  Niet meer goed kunnen concentreren of nadenken (besluiteloosheid), bijna elke dag. 

• Gedachten over zelfbeschadiging, de dood of je kindje iets aan doen (in ernstige gevallen). 

Veel van deze klachten lijken normaal. Als jonge moeder heb je vaak te weinig slaap, dus geen wonder dat je moe bent. En een baby is erg kwetsbaar, dus het is normaal dat je bezorgd bent. Maar bij een postpartum depressie zijn de klachten zo erg dat je je dagelijkse taken niet meer normaal kunt uitvoeren.

Veel vrouwen met een pospartum depressie voelen zich schuldig. Zij vinden dat ze blij en gelukkig moeten zijn. Er kunnen schuldgevoelens zijn naar je directe omgeving, naar je partner maar ook naar je pasgeboren kind. Zeker als je (nog) geen moedergevoelens ervaart en niet van je kind kan genieten zoals je had gehoopt. Er ontstaan twijfels of je het moederschap en de zorg voor je kind wel aankunt. Soms kan er ook boosheid naar je kind ontstaan. Voor al deze gevoelens kan je schaamte ervaren. Zo erg dat je deze liever voor je houdt, ontkent of wegstopt. Dit kan ervoor zorgen dat jij je als moeder eenzaam gaat voelen

Een postpartum depressie is over het algemeen goed te behandelen met gesprekstherapie en (indien nodig) medicatie. Tijdens gesprekstherapie leer je anders met jezelf en je depressie om te gaan. Met onderstaande tips kun je hier zelf al mee beginnen.

Tip 1: Erkennen

De eerste en meest belangrijke stap naar herstel is het erkennen dat je een postpartum depressie hebt. Erkenning geeft lucht en ruimte en dat opent de weg naar herstel.

Tip 2: Je bent niet alleen – praat erover

Weet dat je niet de enige bent die dit overkomt en dat er vele kersverse moeders en vaders zijn die net zo worstelen als jij. Het kan fijn zijn je ervaringen te delen met lotgenoten of hun verhalen te lezen. Gedeelde smart is halve smart.

Tip 3: Zelfcompassie in plaats van zelfverwijt

Veel vrouwen met een postpartum zijn boos op zichzelf. Zij verwijten zichzelf geen goede moeder en partner te zijn. Hebben last van de afhankelijkheid van steun en hulp. Deze zelfkritiek en zelfverwijt zorgen echter voor een verergering van de klachten. Het is daarnaast ook schadelijk voor jouw zelfbeeld en maakt angst en onzekerheid groter. Voorkom dat je depressief wordt van je depressie. Probeer lief en begripvol naar jezelf te zijn en goed voor jezelf te zorgen, ook al voel je je rot. Sta jezelf toe dat je nu eenmaal niet lekker in je vel zit, spreek dit uit en geef jezelf de tijd om te herstellen.

Tip 4: Durf hulp te vragen en aan te nemen

Je hoeft het niet alleen te doen, ook al kan dit wel zo voelen. Durf om hulp te vragen als het jou zelf even niet lukt, dat kan zijn van je omgeving én professionele hulp. 

Samenvattend is het belangrijk om de signalen te herkennen en tijdig hulp te zoeken. Als je vermoedt dat je zelf of iemand in je omgeving hiermee worstelt, aarzel dan niet om contact op te nemen met een huisarts of psycholoog.