Michelle's Verhaal: Hoe een bevallingstrauma haar leven beïnvloedde

Michelle (28) kwam naar mijn praktijk met burn-out klachten. Ze voelde zich snel geïrriteerd, had moeite met keuzes maken, noemde zichzelf labiel, sliep slecht en was constant vermoeid. Ze dacht dat overwerk de oorzaak was, maar het voelde alsof er meer aan de hand was.

Mijn aanpak is om mijn cliënten als geheel te zien en samen met hen de diepte in te gaan. Door vragen te stellen, ontdek je vaak verborgen patronen en gevoelens die de kern van de problemen zijn.

Toen ik haar vroeg naar haar bevalling, die drie jaar geleden plaatsvond, vertelde ze dat ze snel bevallen was van een gezonde dochter. Maar daarna kreeg ze veel bloedverlies en moest met de ambulance naar het ziekenhuis om de placenta te laten verwijderen. “Gelukkig heb ik een gezonde dochter”, zei ze, maar haar lichaam sprak een andere taal: haar ademhaling versnelde, ze begon sneller te praten en werd plotseling alert. Haar overlevingssysteem had het overgenomen en gaf signalen die zij zelf niet herkende.

Toen ik haar vroeg wanneer de eerste klachten begonnen, wist ze het meteen: direct na de bevalling. We startten een traject om de bevalling te verwerken, met praten, schrijven, EMDR en een oefening om haar ervaring een andere betekenis te geven. Langzaam maar zeker ontspande haar systeem, de trauma’s werden geheeld, en haar energie kwam terug. Ze kon weer helder denken, beslissingen nemen en haar werk gaf haar weer voldoening. Ze voelde zich weer zoals zichzelf.

Dit laat zien hoe trauma vaak onbewust wordt opgeslagen. Veel mensen herkennen niet dat ze met trauma worstelen, en dit kan zich uiten in klachten zoals burn-out, angst of depressie.

Wat is trauma precies?

Trauma komt uit het Grieks en betekent “wond”. Het kan zowel lichamelijk als psychisch zijn en ontstaat door een ingrijpende gebeurtenis zoals een ongeluk, operatie of moeilijke levensgebeurtenis. Trauma is niet de gebeurtenis zelf, maar de wond die het achterlaat – de gevoelens van machteloosheid, angst en het moment waarop je geen controle meer hebt. Het lichaam gaat dan in overlevingsmodus: bevriezen, vluchten of vechten.

Er is een groot verschil tussen stress en trauma. Iedereen ervaart wel eens spanning of stress, bijvoorbeeld als reactie op een bedreiging. Het lichaam maakt zich klaar om te vechten of te vluchten. Bij trauma heb je geen keuze meer. Je voelt je compleet machteloos, je lichaam bevriest. Je hebt geen controle over je reactie, en dat kan enorme impact hebben.

Bevalling als trauma

Wist je dat 9% tot 21% van de vrouwen hun bevalling als traumatisch ervaren? Dat betekent dat tussen de 16.000 en 38.000 vrouwen per jaar in Nederland worstelen met de nasleep van een moeilijke bevalling. Van die groep ontwikkelt 1 tot 3% PTSS, wat neerkomt op 1800 tot 5400 vrouwen per jaar. Dit aantal is waarschijnlijk zelfs lager dan de werkelijke situatie, omdat trauma vaak niet wordt herkend, zowel door de vrouwen zelf als door zorgverleners.

Van falen naar balen

Als verloskundige zie ik vaak dat vrouwen die een traumatische bevalling hebben meegemaakt, zichzelf als ‘mislukt’ beschouwen. Zoals Diana Koster zegt in haar boek Perfecte bevallingen bestaan niet: "Hoe kun je falen als je je doel hebt bereikt? Je kind is geboren, dat was het doel." De omstandigheden kunnen anders zijn dan verwacht, maar dat betekent niet dat je gefaald hebt. Het betekent gewoon dat het anders liep dan gehoopt – balen, maar geen falen.

Symptomen van PTSS na de bevalling

Het is niet altijd duidelijk wanneer een bevalling tot trauma leidt. Maar de volgende symptomen kunnen duiden op PTSS:

• Herbelevingen: Flashbacks of nachtmerries over de bevalling.
• Vermijding: Je wilt niet praten over de bevalling, geen foto’s zien of geen kraambezoek ontvangen. Ook ga je sociale contacten liever uit de weg. 
• Verhoogde staat van paraatheid: Je hebt moeite met ontspannen, voelt je constant geprikkeld, hebt concentratieproblemen of reageert emotioneel op triggers (kort lontje)
• Schuldgevoel: Je hebt het gevoel dat je lichaam jou in de steek gelaten hebt of dat je niet optimaal kon genieten van de eerste momenten met jouw baby.

Wat helpt?

Herken je jezelf in een van deze symptomen? Of misschien in Michelle’s verhaal? 

Wat kun je doen? 

Ten eerste is het belangrijk om je bevallingservaring te delen. Praten met een vriend, familie, coach of therapeut kan helpen. Het kan ook helend zijn om je ervaring op te schrijven. Het klinkt simpel, maar vaak is praten alleen niet genoeg. Trauma wordt opgeslagen in het limbisch systeem, het emotionele deel van je hersenen. Door alleen cognitief te praten, wordt het trauma niet verwerkt.

Heb je last van PTSS, of andere mentale klachten zoals angst, depressie of somberheid? Wacht dan niet te lang om hulp te zoeken. Een bevallingsverwerkingsspecialist, coach of therapeut kan je helpen om het trauma van je bevalling te verwerken. Zo kun je je levenslust terugkrijgen!

Trauma mag dan niet altijd zichtbaar zijn, maar het kan grote invloed hebben op je dagelijks leven. Het goede nieuws? Je kunt herstellen en weer in contact komen met je gevoel, je energie en jezelf.

Sabine van der Meer. Traumatherapeut, verloskundige en bevallingsverwerkingsspecialist

www.praktijkmeerzichtingeboorte.nl
@meerzichtingeboorte