Jongens, ik moet jullie iets verdrietigs vertellen...

“Jongens, ik moet jullie iets verdrietigs vertellen. Oma is overleden.” Het is even stil. Zelf slaag ik er niet in om mijn emoties te verbergen. Ik ben bang hen daarmee ook aan het huilen te brengen, maar dat gebeurt niet. In plaats daarvan kijkt mijn zoon me met grote puppy-ogen aan en troost me: “Maar mama, jíj hebt gelukkig nog wel een mama. En papa heeft nog wel een papa over.”

Mijn dochter staat erbij en kijkt ernaar. Ik ben heel benieuwd wat er in haar omgaat op dit moment, maar ze weet het zelf volgens mij niet zo goed. Ik vertel haar dat het helemaal oké is als dit haar verdrietig maakt. “Jaha, dat weet ik,” reageert ze een beetje lacherig. Vervolgens vragen ze om een bakje pepernoten en gaan ze over tot de orde van de dag.

Rouw bij kinderen: ik had er voorheen nooit zo over nagedacht. Natuurlijk was er sinds hun geboorte wel eens een familielid of andere bekende overleden, maar nooit iemand die zo nabij stond als hun oma. Opeens moesten we keuzes maken voor de kinderen waar we nooit eerder mee waren geconfronteerd. Laten we ze oma nog zien, of bewaken we het beeld dat ze hebben van hun laatste ontmoeting? (Dat laatste.) Nemen we ze mee naar de uitvaart? (Absoluut.) Laten we onze dochter iets voordragen bij het afscheid? (Alleen als ze dat zelf wil, uiteraard.)

In deze situaties kan de onderontwikkelde empathie van kinderen extra schuren. Verstandelijk weet ik dat ik nog niet van ze kan verwachten dat ze volledig rekening houden met het feit dat papa en mama nu even verdrietig en moe zijn. Dat ze gewoon recht hebben op reguliere woede-uitbarstingen over het beëindigen van schermtijd of boontjes bij het avondeten. Ergens is het ook wel prettig dat het overige leven gewoon doordraait. Het scheelt wel dat het ze in het dagelijks leven niet direct merken dat oma er niet meer is. Oma paste door haar ziekte al jaren niet meer op. Er waren geen vaste momenten samen die meteen invloed hebben op de routine van de kinderen.

Eind van de week is de afscheidsdienst. Ik ben benieuwd hoe de kinderen zullen reageren op de emotionele stemming, of de boodschap dan meer binnenkomt. Misschien blijft het wel een abstract iets voor ze, en moeten ze er alleen aan wennen als we straks niet meer naar Brabant gaan voor oma’s verjaardag. Of uiten ze hun emoties de komende tijd niet door te huilen maar door wat stiller te zijn, zich juist drukker te gedragen of een korter lontje te hebben. Dat zal bij papa en mama ook zo zijn. Hoe dan ook: het is oké. 

Lees ook: Doodziek deel 3