Wanneer het niet meer gaat

Inclusief onderwijs? Het leek zo mooi: dichtbij huis, waar iedereen meetelt, meedoet en gelijkwaardig is. In de praktijk pakt dit helaas niet altijd zo uit.

Vierenhalf jaar lang heeft Tom naar school kunnen gaan in zijn eigen dorp. Tom is een slim jongetje dat tot voor kort iedere dag met veel plezier naar school ging. Ja, hij heeft de nodige uitdagingen gehad de afgelopen jaren, geen verrassing bij een kind met een beperking. Door zijn motorische ontwikkelingsstoornis kosten allerlei dagelijkse dingen hem veel meer moeite en energie. Hij had dan ook een aantal uur per week een 'eigen juf' die hem daarbij ondersteunde. Op deze manier kon Tom toch naar school vlakbij huis, waar het vertrouwd was. Kinderen kenden hem al, en leerden hem anders kennen vanaf de kleuterklas.

Ik heb het ook altijd een mooie gedachte gevonden, inclusiviteit. Daar zet ik me graag voor in. We hebben geprobeerd zowel hem als zijn klasgenoten te laten inzien dat het helemaal oké is dat een kind waarbij het allemaal wat 'anders' gaat, ook naar een reguliere school gaat. Dat verschillen er mogen zijn, en dat je met een beetje hulp prima meekomt in de maatschappij. Ik heb er zelfs een kinderboekje over geschreven, dat werd voorgelezen in de klas. 

En toen ging de gemeente bezuinigen. We kregen nog maar een paar weken de tijd om hem datgene aan te leren wat hij nodig zou hebben om het vervolgens zonder begeleiding te kunnen in de klas. Maar ja, hij heeft een chronische stoornis. Dat betekent dat de hulpvraag niet zomaar zal verdwijnen; dat was al jarenlang bekend. 

We vochten voor het behoud van zijn begeleiding. Zonder begeleiding was de kans groot dat onze zoon het niet meer zou redden op zijn eigen, vertrouwde school. Dat hij niet langer het onbevangen kind zou zijn, maar steeds meer geconfronteerd zou worden met zijn beperkingen omdat er niemand was die hem daar goed bij kon begeleiden. Met hangen en wurgen kregen we een tijdelijke toekenning van de helft van zijn uren. Meer zou hij zeker niet meer krijgen, en de vraag was voor hoelang hij die paar uur nog mocht behouden. 

Wat we vreesden gebeurde: hij ging hard achteruit. En het werd voor het eerst in vierenhalf jaar een struggle om hem 's ochtends naar school te krijgen. Ik haalde hem eerder op, bijvoorbeeld omdat er geen begeleiding bij de gymles kon zijn. Langzaamaan realiseerde ik me dat hij niet meer gelukkig was op school. En dat was altijd het belangrijkste voor ons, als ouders. 

De volgende fase: speciaal onderwijs. Of in ieder geval het traject daarnaartoe, want ook dit is helaas geen vanzelfsprekendheid. Tom kijkt er zelf erg naar uit, 'want mama, mijn hoofd is zo vol op school.' We hopen dat hij het tot die tijd redt zonder al te veel uitval. En dat hij weer meer de 'oude Tom' kan worden op zijn nieuwe school: vrolijk, onbevangen en dol op anderen. 

Had hij het mét begeleiding wel fluitend tot en met groep 8 gered op het regulier onderwijs? Dat wil ik zeker niet bij hoog en laag beweren. Don't get me wrong: speciaal onderwijs is geweldig. Ik hoop van harte dat hij daar zijn plekje krijgt, dat de rust hem goed doet en dat hij eindelijk échte vriendjes kan maken die hem begrijpen. Maar op deze manier - en in dit tempo - doet het pijn, om je kind zo te zien. Wetende dat als we vijf kilometer verderop hadden gewoond, het er heel anders uit had kunnen zien. Want daar lossen ze tekorten op door de parkeertarieven te verhogen, in plaats van begeleiding van kwetsbare kinderen weg te bezuinigen.