Er is geen handleiding als je kind gaat sterven

Er is geen handleiding voor het leven.

En al helemaal geen handleiding voor als je kind gaat sterven.

Hoe vertel je je kind dat ze gaat sterven? Hoe vertel je je andere kind dat zijn zus gaat sterven..

Hoe ga je met elkaar om als stel, als je kind komt te overlijden…

Hadden we dat maar uitgeprint in een boekje. We hebben maar wat gedaan, afgelopen jaar.. achteraf is het wel redelijk de goede kant op gegaan, voor ons in ieder geval, maar het blijft vallen en opstaan.

Met hulp, veel praten met maatschappelijk werk vanuit het ziekenhuis, de verpleegkundigen, de pedagogisch medewerkers in het ziekenhuis. Maar vooral met elkaar, onze familie en vrienden. Maar niemand weet hoe het voelt.. iedereen in onze directe omgeving had hun eigen verdriet rondom het sterven van Lynn, en het personeel van het ziekenhuis, die hebben helaas vaker met dit bijltje gehakt, maar die weten ook niet hoe het voelt.

Lynn heeft zelf aan de arts gevraagd “dus er is écht geen ander medicijn meer?” Na het antwoord reageerde ze… “oh.. oké”

Wij denken dat ze toen al zoveel voelde, zoveel foute dingen in haar lijf en dat het voor haar een bevestiging was. Zo van “zie je nu wel, ik wist wel dat het niet goed was”, we kwamen na haar dood een blaadje tegen waarop ze dingen had geschreven een aantal maanden eerder. Waaruit bleek wat we al dachten. Ze wist het… ze voelde het..

Ze wilde er niet over praten, maar vroeg een keer aan mij, “hoe zou ik dan doodgaan, mama?” En ik dacht.. pff hoe moet ik dit nu uitleggen? Wij hebben beloofd om nooit tegen haar te liegen of dingen achter te houden wat met de behandeling te maken had. Vaak moest ik wel eerst even wat dingen verwerken totdat ik de juiste woorden had gevonden om het aan een 10-jarig meisje uit te leggen. Maar Lynn was geen gewoon meisje, Lynn was een volwassene in een kinderlichaam. Je kon hele goede gesprekken met haar voeren.

Maar zo’n gesprek voeren met een arts over de laatste fase van het leven van je kind, dat gesprek hadden wij al gehad, zonder haar. Ik wilde ook weten wat haar te wachten stond. Ik vertelde dat de arts zei dat ze in het gunstigste geval zou sterven aan bloedarmoede en dat het best een “prettige” dood kon zijn. Ze zou in slaap vallen en niet meer wakker worden. "o, ja dat dacht ik al" zei ze, m’n wijze lieve meisje.. Gelukkig was dit haar ook gegund en is ze in haar slaap overleden.

Toen ik aan Luke ging vertellen dat de stoute cellen weer terug waren en dat de medicijnen niet meer hielpen, dus Lynn niet meer beter werd, werd hij even stil.. hij vroeg of ze dan doodging, en wanneer dan?

Ik vertelde dat ze inderdaad doodging, maar ik niet wist wanneer, en dat ik hoopte dat ze nog super lang bij ons zou zijn. Hij zei dat hij ontelbare foto’s wilde van Lynn zodat hij haar nooit zou kunnen vergeten. Daarna ging hij over tot de orde van de dag, zoals ieder ander 6-jarig kereltje. Maar in de avonden kwam het hard bij hem binnen, en dan greep zijn verdriet ons ook aan.

Hoe deel je je verdriet als stel als je elkaar niet 1-op-1 hebt kunnen spreken, want er zat altijd een kind bij, al weken of zelfs maanden niet eens bij elkaar in bed geslapen hebt, de ene in het ziekenhuis, de andere thuis. Gelukkig belden we veel, doen we nog steeds trouwens, we spreken elkaar veel. Ik heb geleerd om te luisteren, want praten, dat kan ik wel haha. Danny is geen prater, doordat hij de rust neemt om te luisteren kan hij ook goed de dingen meepikken tussen de regels door. Ik was teveel bezig met anderen, had de rust niet om écht te luisteren. Maar na het zoveelste slecht-nieuws-gesprek, leer je wel om echt goed te luisteren. En om door alles heen te prikken, je leert ook om mensen goed te “lezen”.

We hebben ook geleerd om elkaar te laten, je verdriet is niet te voorspellen. Soms kwam het vanuit ons allebei, soms de ene wel en de ander niet. Soms had de een super erg verdriet, en de ander zat er een beetje bij.

Die handleiding was makkelijk geweest, maar het is nodig om al die dingen zelf te ontdekken.