ABA therapie inzetten bij autisme

De term ABA is al een paar keer gevallen op deze blog, tijd dus om er wat meer over te vertellen! Marc gaat namelijk sinds september vorig jaar naar het ABA Huis. In plaats van in de kleuterklas is Marc vijf dagen in de week te vinden op dit behandelcentrum. We zeggen voor het gemak dat hij naar ‘school’ gaat, maar officieel wordt er op het ABA Huis geen onderwijs gegeven en is leerplichtontheffing nodig.

ABA staat voor Applied Behavior Analysis en is een toegepaste gedragstherapie. Het doel van ABA is het aanleren van nieuwe vaardigheden die nodig zijn voor het dagelijks functioneren. Denk hierbij aan taalontwikkeling, zelfredzaamheid en sociale vaardigheden. Ook kan ABA ingezet worden om probleemgedrag te verminderen. Het gedrag wordt geanalyseerd op basis van het ABC-tje: er is altijd iets dat vooraf gaat aan het gedrag (Antecedent), het gedrag zelf (Behavior) en er gebeurt iets als gevolg van dat gedrag (Consequence). Onder de paraplu van ABA vallen meerdere therapieën en technieken die op basis van dezelfde principes werken, zoals Pivotal Response Training (PRT), Picture Exchange Communication System (PECS) of Discrete Trial Training (DTT).

ABA in de praktijk

Ok, dat klinkt allemaal prachtig, maar wat betekent dat in de praktijk? Toen Marc startte bij het ABA Huis, heeft hij eerst een paar weekjes kunnen wennen. Daarna werd er een plan voor hem opgesteld, met een heleboel concrete doelen die goed bij hem passen. Een greep uit die doelen:

- Leren communiceren: Marc benoemt 10 acties als gevraagd wordt ‘Wat ben ik aan het doen?’ (bijvoorbeeld springen, slapen, eten).- Vergroten van zelfredzaamheid: Marc poetst zelfstandig zijn tanden- Vergroten schoolse vaardigheden: Marc maakt de overgang tussen klassenactiviteiten met niet meer dan 1 gebaar en/of verbale prompt.

De technieken die ik eerder benoemde worden allemaal ingezet om de doelen te behalen. Het zelfstandig poetsen van tanden is bijvoorbeeld in kleine stapjes opgedeeld (DTT) en met plaatjes uitgebeeld (PECS). Het poetsen van tanden kan een complexe taak zijn voor kinderen met autisme, omdat er zoveel stapjes bij komen kijken. Het is dan moeilijk om het overzicht te houden. Denk er maar over na: je moet naar de badkamer gaan, tandenborstel pakken, tandpasta op de tandenborstel doen, poetsen, tandenborstel afspoelen en weer terugzetten. Elk stapje heeft een eigen plaatje en wordt apart geoefend.

Bij het trainen op de doelen wordt een vorm van beloning ingezet. Net als bij PRT kijken de trainers naar wat je kindje motiveert en waar hij of zij blij van wordt. Waar kinderen doorgaans onderzoekend en leergierig zijn, is dat bij kinderen met autisme niet altijd het geval. Een beloning helpt ze om toch nieuwe vaardigheden aan te leren. In het geval van Marc is dat bijvoorbeeld een stukje koek of een favoriet stuk speelgoed. Maar ook op een enthousiast ‘goed zo!’ reageert Marc erg goed.

Onze ervaringen

We zijn tot nu toe erg positief over de begeleiding op het ABA Huis en de stappen die Marc het afgelopen half jaar heeft gezet. Sowieso is het één groot feestje, omdat er veel aandacht is voor de motivatie en belonen van gewenst gedrag. We merken dat Marc er veel plezier aan beleeft en dat is natuurlijk leuk om te zien! En we merken dat hij echt stappen maakt. De 10 acties die hij moest benoemen had Marc bijvoorbeeld binnen twee weken onder de knie!

Een paar dingen die me tot nu toe vooral zijn opgevallen:

- Eén van de eerste dingen waarmee de kinderen oefenen, is het nadoen van de trainer. Als de trainer bijvoorbeeld springt en zegt: ‘Doe mij na’, is het de bedoeling dat het kindje ook springt. Lijkt simpel toch? Voor een kindje met autisme is imiteren juist iets dat erg moeilijk is. En laten we op die manier nu juist heel veel leren! Denk maar aan je eerste werkdag: je nieuwe collega doet even voor hoe het koffiezetapparaat werkt en jij weet voortaan hoe je een bakkie moet halen. Door de instructie ‘Doe mij na’ aan te leren, kan een trainer deze op een later moment inzetten om bijvoorbeeld aan te leren hoe je tanden moet poetsen of een boterham moet smeren.

- Ik blijf het knap vinden hoe de trainers in staat zijn om haalbare en toch uitdagende doelen op te stellen. Door de doelen op te delen in kleine stapjes blijft elke volgende stap binnen bereik. En door al die stapjes onder de knie te krijgen, haal je uiteindelijk toch het doel.

- De trainers trekken echt alles uit de kast om je kindje nieuwe vaardigheden aan te leren. Soms zijn ze zelfs met zijn tweeën bezig met je kindje om een nieuw stapje aan te leren, of oefenen ze ‘hand-over hand’. Een trainer oefent een beweging (zoals tandenpoetsen) samen met het kind door de hand op het hand van het kind te houden. Zo kan je kindje ervaren en voelen welke beweging er eigenlijk nodig is om te poetsen.

Waar kun je terecht?

Denk je ook dat ABA therapie wat voor jouw kindje is? ABA therapie is op verschillende plekken in Nederland beschikbaar en kan thuis, op school of op locatie ingezet worden. Het ABA Huis zit in Dordrecht, Rotterdam en den Haag en is een voorbeeld waar kinderen vijf dagen in de week op locatie zijn. Onlangs zijn er ook locaties geopend in Capelle a/d IJssel en Amsterdam. In andere regio’s is ABA therapie ook op locatie te volgen, zoals bij het ABA Center International in Leeuwarden, of Stichting de Droomboom in Blaricum. Verder zijn er verschillende kleinschalige praktijken die thuis of op school ondersteuning bieden.