Alles over de sinterklaastraditie

Ieder jaar vieren we in Nederland op 5 december pakjesavond. Rond half november komt Sinterklaas (ook wel Sint Nicolaas), samen met zijn Zwarte Pieten en met zijn paard Amerigo, aan uit Spanje en vanaf die tijd barst er een waar Sinterklaas-spektakel los in Nederland!

Kinderen mogen hun schoen zetten en ’s nachts lopen de pieten over de daken om wat leuks of lekkers in de schoenen van de kinderen te doen die ‘zoet’ geweest zijn. Voor kinderen vaak een spannende, maar hele leuke tijd; want wat zal er ’s morgens in de schoen zitten?!

Ook maken kinderen vaak thuis of op school mooie knutselwerken en tekeningen die ze als cadeau aan Sinterklaas overhandigen. Maar waar komt deze traditie nou oorspronkelijk vandaan?

 

Oorsprong van de sinterklaastraditie

De sinterklaastraditie gaat jaren terug. De oorsprong van Sint Nicolaas gaat namelijk ver terug in de oude tijd en dan met name naar het Zuidwesten van Turkije, het stadje Myra, welke gelegen was aan de haven. In die tijd was het nog geen deel van Turkije, maar van het toenmalige Byzantijnse Rijk. Hij werd daar benoemd als bisschop.

Volgens de geschiedenisboeken overleed hij op 6 december 343. Helaas is er over zijn leven voor zijn dood weinig bekend. Wel doen er vele verhalen de ronde dat hij wonderen kon verrichten en was hij de beschermheilige van vele mensen. Waaronder; zeelieden, koopmannen, boeven, prostituees, maar vooral voor kleine kinderen. Na zijn dood werd hij dan ook heilig verklaard. In de kerk in Myra werd zijn graf dan ook een waar bedevaartsoord voor zijn vele aanhangers.

In 1087 waren de Turken bezig om een inval in het stadje Myra te plannen om te proberen de stad te veroveren. Hier kregen de Westerse mensen uiteraard ook lucht van en toen besloten zeelieden uit het Zuid-Italiaanse stadje Bari om de overblijfselen en beenderen van Sint Nicolaas te stelen en over te brengen naar Bari. Dit deden ze uit angst dat hun goedheiligman in handen zou vallen van de ‘slechte en heidense’ Turken. De zeelieden uit Bari hadden dit goed voorspeld, want enige tijd erna hebben de Turken de stad Myra bezet.

In Bari werd een speciale kathedraal gebouwd waar Sint Nicolaas opnieuw begraven is. Tot op de dag van vandaag liggen zijn overblijfselen daar in de kathedraal. Omdat de Spanjaarden het Byzantijnse Rijk veroverden in het jaar 1503 tot en met ruim in de 18e eeuw, komt de traditie dat Sint Nicolaas uit Spanje afkomstig is. Maar oorspronkelijk is dit dus niet helemaal juist.

Sint Nicolaas werd na zijn laatste rustplaats in Bari ontzettend populair bij de Westerse landen en zijn sterfdag werd een soort feestdag. Voor de 16e eeuw werd deze dag voornamelijk gevierd met een kerkelijke plechtigheid. Maar eenmaal na de 16e eeuw heeft de kerk het eren van heiligen verboden en werd deze dag steeds meer een feestdag met een minder Katholieke lading. Hierdoor werd deze feestdag meer toegankelijk voor andere geloofsovertuigingen. Iedereen herdacht Sint Nicolaas nu als een hele gulle gever en bovendien goedheiligman. Door de jaren heen is de traditie veel meer een kinderfeest geworden.

 

Zwarte Piet

In de oude geschiedenisboeken wordt niet echt gesproken van een hulp van Sint Nicolaas, maar toen er in 1850 een boek verscheen van een leraar; Jan Schenkman, is de traditie ontstaan dat Sinterklaas een hulp, dan wel een knecht had. Het boekje heette ‘Sint Nicolaas en zijn knecht’. Dit is door de jaren heen gemoderniseerd. Van gewone ‘knechten’ en ‘helpers’ die allemaal een eigen taak hadden om de Sint te helpen, naar inmiddels een hele grote groep Pieten die Sinterklaas met alles helpen. Zo zou de knecht van Sinterklaas zwart gekleurd zijn door het roet van de schoorstenen waar zij iedere avond doorheen gaan om de schoenen van de kinderen te vullen.

Er gaan verschillende theorieën over hoe Zwarte Piet is ontstaan en tot op de dag van vandaag zijn er discussies en meningsverschillen over de rol van Zwarte Piet. Zo zijn er verschillende groepen die vinden dat Zwarte Piet discriminatie is, omdat dit terug zou leiden naar de slavernij.

Maar in de Sinterklaas traditie en feestdag wordt de Zwarte Piet gezien als de vrolijke helper van Sinterklaas, die juist een grote kindervriend is. Zwarte Pieten rennen vrolijk, dansend en springend rond en strooien rond met lekkers zoals pepernoten.

Het Sinterklaasfeest in Nederland

Zoals al eerder geschreven komt Sinterklaas half november aan, volgens de traditie vanuit Spanje. Met een grote boot vol dansende pieten, vaart hij ieder jaar de haven in. De haven staat vol met kinderen die mooie tekeningen voor de Sint hebben, liedjes zingen en wachten op een handje vol pepernoten.

In de weken voorafgaand aan pakjesavond, op 5 december, mogen kinderen vaak hun schoen zetten en doen de pieten hier ’s nachts snoepgoed of een klein cadeautje in. Vervolgens vieren we op 5 december pakjesavond. Vaak doen gezinnen dit met familie en vrienden, om er een echt gezellige sinterklaastraditie van te maken. Het is gebruikelijk om pepernoten en kruidnoten te eten en warme chocolademelk te drinken. De kinderen die ‘zoet’ geweest zijn krijgen cadeautjes uit de juten zakken van Zwarte Piet en de kindjes die ‘stout’ zijn geweest, zouden in die lege zak mee terug naar Spanje moeten.

 

Slot

De geschiedenis van Sinterklaas is een lastige; het verhaal gaat zo ver terug dat het in de loop der jaren aangepast is en het wordt op verschillende manier gevierd en herdacht. Desalniettemin is het in Nederland een waar familiefeest, waar juist een hele positieve lading aan vast zit. De meeste mensen leven echt naar deze leuke traditie toe, ieder jaar weer!

 

 

 

 

Geschreven door mama Renate