Moeders en schuldgevoel

Volgens mij ben ik in veel opzichten een gemiddelde moeder: ik heb twee kinderen, werk drie dagen per week, worstel me met vallen en opstaan door het moederschap heen en… ik voel me schuldig. Wat is dat toch met moeders en je schuldig voelen?! Over wel of niet werken, parttime of fulltime, kind naar de gastouder of kinderopvang. (Stel dat hij dan heel hard moet huilen, denkt dat ik hem heb verlaten en hij onveilig gehecht raakt!?). Maar ook over minder cruciale onderwerpen kan ik me schuldig voelen. Over filmpjes kijken, voldoende buiten spelen, al dan niet suikervrij eten, of het op slot doen van de badkamerdeur om even rustig te kunnen douchen, terwijl er een huilend kind voor de deur zit te wachten totdat mama er weer is. En met stip op 1 in de schuldgevoel top 10: krijgen mijn kinderen wel genoeg aandacht van me?

Je zou denken dat de huidige coronatijd dit hele vraagstuk van tafel veegt. Immers: geen opvang, oppasopa’s/oma’s, sociale afspraken of überhaupt iets van een eigen leven als ouder. Dat betekent 24/7 quality time met je kinderen, toch? Los van het thuiswerken dat ook nog ergens moet gebeuren, heb je zeeën van tijd om zandtaarten te bakken, boekjes te lezen of parkeergarages van Duplo te bouwen (en dan een boze zoon te hebben wanneer de parkeergarage geen 3 verdiepingen telt…).

De grap is echter dat ik me zelfs in deze tijd van veel thuis zijn schuldig voel over of ik wel genoeg aandacht aan de kinderen geef. Ze hebben namelijk geleerd om zelf te spelen. Een vaardigheid waar ik heel, heel dankbaar voor ben. Tot voor kort deden ze dat namelijk alleen bij de papa. Die kon in de tuin werken of zelfs een boek lezen, terwijl de kinderen gemoedelijk om hem heen scharrelden. Bij mij daarentegen moest alles sááámen gebeuren. Vaak hield dat in dat ik naast mijn zoon op de grond moest zitten en af en toe een blokje aan moest geven, of beter nog: het hele bouwwerk zelf moest maken. O wee als ik dan een idee voor een ander spelletje inbracht; eigen initiatief werd niet gewaardeerd.

Dat zelf spelen gaat dus steeds beter. Maar er gaat wel vaak een vraag aan vooraf. Namelijk (met een heel lief stemmetje): ‘Mama, kom je alsjeblieft even met me spelen?’ Als ik dan iets zeg in de trant van ‘nee’ of ‘straks’, is dat meestal prima en speelt zoonlief lekker zelf. Maar ondertussen begint er dan een stemmetje in mijn hoofd te praten. Over hoe lief hij het vroeg, en of hij zich nu niet afgewezen voelt? Dat ik een egoïstische moeder ben, die niet eens wil spelen met haar kind. En of dat opruimen/lezen/poetsen/waar ik dan ook mee bezig was echt zoveel belangrijker is dan mijn kind… Dan herinner ik me een tranentrekkend filmpje waarin kinderen gevraagd wordt wat ze het allerliefste willen, waarbij ze – verlegen naar de grond kijkend – mompelen dat ze zo graag met papa of mama willen spelen, maar dat die nooit tijd heeft…

Tegelijkertijd besef ik heel goed dat dit zo’n typische vraag van de moderne ouder is. Mijn oma met elf kinderen was echt niet bezig met iedere dag urenlang individuele aandacht geven. Er moest gekookt, gepoetst en gewassen worden. Mijn eigen ouders gaven in mijn herinnering wel veel individuele aandacht, maar als ik er feitelijk over nadenk was dat in de vorm van een half uurtje stoeien na het eten en een verhaaltje voor het slapen gaan. Echt geen urenlange duplosessies. Ook ken ik zogenoemde opvoedspecialisten die vinden dat je een kind zijn gang moet laten gaan en je daar als volwassene vooral buiten moet blijven.

Al met al heb ik dus geen duidelijk antwoord op de vraag of ik mijn kinderen genoeg aandacht geef. Ik denk van wel, maar het voelt niet altijd zo. Dus dan zit ik nog een kwartiertje langer braaf in een zelfverzonnen fantasiehuis, of ren ik als brandweerauto achter mijn peuterzoon aan. Om mijn schuldgevoel een beetje af te kopen. Waar ik me vervolgens weer schuldig om ga voelen. Want ja…moeders en schuldgevoel blijkt toch een hardnekkige combinatie.