Hokjes

Hokjes denken, of zoals in het woordenboek staat omschreven; 'een ongenuanceerde kijk op de wereld hebben'. Iets waar iedereen aan deelneemt. Bewust, en onbewust. Ons brein categoriseert alles wat we zien. Heel handig, want zo herken je alles met een zitting, een leuning en 4 poten als een stoel. Het maakt het dagelijks leven iets overzichtelijker.

We maken ook hokjes in ons brein voor mensen. Zo herken je direct een winkelmedewerker, een ober in een restaurant of wie er bij de hulpdiensten hoort. We passen onze normen en waarden aan op de persoon die je voor je hebt. Je benadert een meisje van 16 op een andere manier dan een man van middelbare leeftijd in een pak.

Hokjes zijn in essentie dus eigenlijk heel handig, maar er zijn ook hokjes die enkel stereotyperend zijn. Zoals bijvoorbeeld het hokje dat alle Nederlanders op klompen lopen, en dat alle Fransen alleen maar kaas eten en wijn drinken. En dan heb je ook nog de negatieve hokjes. Bijvoorbeeld dat alle Marokkanen criminelen zijn, of het hokje dat alle Antillianen te laat komen. Of het hokje dat zegt dat alle daklozen verslaafd zijn. Het zijn hokjes die negatieve effecten hebben op mensen. Hokjes waar mensen serieus last van kunnen hebben.

De drang van mensen om alles in hokjes te willen plaatsen loopt wellicht wat uit de hand. Ja, hokjes zijn handig, maar niet altijd nodig. Als ik vertel dat ik met een vrouw getrouwd ben dan krijg ik vaak de vraag of ik dan homoseksueel ben. Of er komt een opmerking in de trant van; je ziet er helemaal niet uit als een lesbienne. Want alle lesbiennes hebben kort haar, dragen houthakkersblouses en bergschoenen? Waarna de vraag volgt of ik dan misschien biseksueel ben? En als ik dan uitleg dat ik niet in een geaardheidshokje te plaatsen ben, want ik val op persoonlijkheid en niet op geslacht dan lijkt dat vaak even te moeten landen. Ik pas op dat moment niet in een hokje, en dat leidt tot verwarring.

Begrijp me niet verkeerd, ik heb er zelf ook een aandeel in. Ik loop ook liever even een stukje om als ik in het donker een groep donkergeklede mannen zie staan. Of het feit dat ik altijd op zoek ben naar een diagnose voor Felix om hem beter te kunnen begrijpen, of een diagnose voor mezelf om mezelf beter te kunnen begrijpen. Per slot van rekening gaat het niet om het label, of anders gezegd het hokje, maar om de behandeling. Daar is natuurlijk een diagnose voor nodig, maar in ons systeem worden dergelijke diagnoses voornamelijk gebruikt voor geld. Ik ben van mening dat we de essentie van hokjes soms voorbij gaan, met als gevolg dat dat wat hokjes overzichtelijker zou moeten maken het nu juist ingewikkelder maakt.

Misschien moeten we allemaal wat meer proberen om buiten de kaders te denken. Dan begrijpen we hetgeen wat niet in dat ene hokje past misschien juist beter. Hokjes zouden enkel helpend moeten zijn, en niet belemmerend.