Deel 1 : De fouten van het geheugen

Het opslaan in het geheugen bestaat uit 3 fases. Eerst heb je het sensorisch geheugen, waar alle beelden, geluiden,geuren,texturen,etc. binnenkomen. Het sensorisch geheugen houdt deze indrukken niet langer vast dan een paar seconden. Het werkgeheugen selecteert wat het kan gebruiken van de indrukken. In het werkgeheugen kunnen maar een beperkt aantal dingen voor maximaal een halve minuut worden opgeslagen. Daarna stuurt het werkgeheugen de informatie door naar het langtermijn geheugen. Het werkgeheugen is het belangrijkste onderdeel van het geheugenproces, omdat hier de herinneringen worden gecodeerd, alles krijgt een label zodat het later weer terug te vinden is in de oneindige opslag van het langetermijngeheugen. Om je iets te herinneren haalt het werkgeheugen de informatie op uit het langetermijngeheugen. Nieuwe ervaringen en informatie wordt eraan vast gekoppeld of de informatie wordt helemaal aangepast en dan opnieuw opgeslagen in het lange termijn geheugen.

De eerste zonde van het geheugen is vluchtigheid: herinneringen vervagen. Over verloop van tijd verschuiven herinneringen steeds verder naar achter en is het moeilijker om de herinnering op te halen, vooral met details.

De tweede zonde is verstrooidheid: het verslappen van de aandacht leidt tot vergeten. Je kunt de aandacht laten verslappen tijdens het opslaan(je gooit je sleutels ergens neer en bent al ondertussen met iets anders bezig) of je vergeet iets op te halen op het goede moment(je komt thuis van een drukke dag, koken, kinderen jengelen en je vergeet de container van de weg te halen).

De derde zonde is blokkades: toegangsproblemen. Dit kan voorkomen door stress, zoals examenstress. Of je kunt blokkades hebben omdat je bijvoorbeeld vertrouwde mensen in een compleet andere omgeving tegenkomt. Het bekendste fenomeen wordt het 'Tip Of the Tongue'-fenomeen genoemd. Je weet dat je de informatie hebt, maar kunt er nèt niet bij. Dit komt vaak omdat je niet genoeg context hebt om de informatie terug te halen.

De vierde zonde komt door foutieve attributie: herinneringen in de verkeerde context. Eigenlijk komt het er op neer dat je langetermijngeheugen alleen volledige herinneringen terug haalt. Heb je door gebrek aan aandacht of informatie een onvolledige herinnering opgeslagen, of net op de verkeerde plek dan zal je geheugen de gaten vullen of informatie veranderen om het compleet te maken.

De vijfde zonde is een bekende. Suggestibiliteit: externe cues vervormen of creëren herinneringen. Door suggesties kunnen herinneringen ontstaat of vervormen. Bijvoorbeeld een foto van je jeugd, iets waar je eigenlijk geen herinnering meer aan had, maar door de foto en het verhaal dat er eventueel bij verteld wordt, 'weet' je het weer. Eigenlijk vormt er nu een compleet nieuwe herinnering. Vooral kinderen zijn hier heel gevoelig voor. Daarom zijn getuigenissen van kinderen niet betrouwbaar. Hun fantasie kan alles aanvullen, of ze willen een volwassene blij maken. Maar ook volwassenen zijn er gevoelig voor. Getuigenissen moeten altijd direct opgenomen worden, omdat de getuigen anders informatie die ze binnen krijgen gebruiken om hun herinnering aan te passen. Ook de manier van vragen kan de antwoorden beïnvloeden.

De zesde zonde wordt de zonde van een bias genoemd. Een bias is een kleuring door onze overtuigingen, attitudes en meningen. Bij het geheugen zullen onze overtuigingen en meningen de herinneringen veranderen, aanvullen of juist niet opslaan. Of te wel het moet in ons 'straatje passen'. Gebeurtenissen die niet passen bij onze verwachtingen zullen we liever niet onthouden. En we hebben de neiging om een gebeurtenis te onthouden zó dat het onze mening staaft.

De laatste zonde is een hinderlijke. De zonde van persistentie: iets niet meer kunnen vergeten. Dit kan variëren van een liedje dat steeds maar door je hoofd speelt, een beeld of helaas soms een traumatische gebeurtenis. Vooral in het laatste geval kan het voor problemen zorgen en depressie. Een deel van de oorzaak ligt bij het feit dat herinneringen zijn gekoppeld aan emoties. Voel jij je slecht, dan komen de negatieve dingen naar boven en kom je in een neerwaartse spiraal.

Wie heeft ervaringen of last van de bovenstaande problemen en wat doen jullie eraan?