De tweede wereldoorlog dagboek van mijn opa (4)

Bremen 25 Oktober 1942

S'ochtens om half 9 opgestaan. Ik heb me verkleed gewassen en heb wat gegeten, het is iets maar niet veel. Sinds we hier zijn krijgen we niet zoveel te eten, het zijn karige porties.

Rond half 11 zijn wij uit het lager vertrokken. We hebben een beetje door de stad van Bremen gelopen en onze ogen goed de kost gegeven. We hebben aan een Duits stel gevraagd waar hier een voetbalveld in de buurt is. We zullen eens kijken of we op appeljacht kunnen gaan.

We zijn een café ingegaan en daar een paar potje bier gedronken. We hadden een paar gezellige mensen bij ons. Het kosten ons 62 Reichmark de man, lekker bier maar niet goedkoop vooral niet als je 70 uur per week moet werken voor maar 43 Reichmark per maand....

We vertrekken weer naar het lager. Ik trek mijn schoenen uit en doe mijn klompen aan, dat doen wij hier allemaal het is in het lager echt een vuile boel. We gingen in de rij staan en hebben een half uur staan wachten op het eten, we kregen een klein beetje groente.....

De jongens gaan vanavond de stad Bremen in, Jan Bravenboel en ik hebben de kamerwacht op ons genomen, wij hebben de ruiten gemaakt in het lager, er waren 9 ramen kapot. Wij liggen de nachten steeds in de tocht. Je waait hier zowat uit je hemt.

Er is hier een jongen Giel Valk erbij gekomen vanuit een andere lager uit Bremen burg, dat vindt ik nou leuk. Wij gaan nu slapen morgen weer om 05:00 uur op.

27 Oktober 1942 Bremen Borgward

Om 05:00 uur opgestaan, om 10:07 uur arriveer ik op Borgward bij de fabriek, ik heb wielen voor de tanks gelast, de Russen kijken ons het eten uit de mond, zij lopen er bij met zakken windsel om hun benen, het is erg zielig.

Wij proberen een beetje Russisch met ze te praten, (Wij Kamaraden? altijd.)

Om 12:30 uur is het schafttijd, wij krijgen een beetje Aardappels met zuurkool, het smaakt goed maar het is zo weinig. omstreek 16:00 uur ben ik naar de dokter geweest voor mijn ogen, mijn ogen staken vreselijk door het lassen, ik zie allemaal vuurschichten.

Janus is in de middag ook naar de dokter geweest voor zijn maag, vrijdag moet Janus terugkomen.

Om 19:00 uur waren wij weer in het lager een half uur in de rij gestaan weer, er was niks meer te eten... We hebben in geen 24 uur bijna geen voedsel gehad. Het is hier in een woord een pestzooi. Ik heb nog nooit zo'n pestzooi gezien.

Morgen gaan wij wel naar Borgward maar wij gaan niet werken hier worden wij net zo gebruikt en behandeld als de Russen.

Eenmaal op het werk hebben wij weer geen voedsel gehad. De Russen eten rotte peen en schillen rot fruit, ze halen de peukjes onder de werkbank vandaan, zij lopen met gevoerde jassen aan er zo bij als de nacht.

Gisteren is Jo Valk naar zijn broer geweest, maar bij zijn broer hebben zij nog wel goed te eten, Volop Brood, en pap aardappelen en wij stikken de rambam van de honger.

De W.C. is in een barak, de deuren zitten er niet in voor de W.C. je zit voor het open front, de puinhopen van Rotterdam is hier niks bij.

De mensen zeggen weleens zij praten teveel, daar moesten wij ons niks van aantrekken, het was niet zo slecht in Duitsland zijde ze, nou ik kan je vertellen wij hebben dit nu met onze eigen ogen gezien, en we voelen het ook.

Van mij kunnen ze allemaal een glazen pot met een goudvis krijgen en de rest....

Wij gaan naar bed. De jongelui gaan hier te keer in de stad als beesten de moord....

Tot morgen maar weer.

Wordt vervolgt.