De dag van de uitvaart

10 juli 2020, de dag van mama’s uitvaart. Helemaal zelf geregisseerd. Tot de kleinste details, ze wist precies hoe alles eruit zou gaan zien en wat ieders rol was in het geheel.

Dit was ook de dag dat de kist voor altijd dicht ging. We werden er al voor gewaarschuwd dat dit een heel moeilijk moment zou zijn. Dan was het voor altijd “nooit meer”. En dat was inderdaad zo. Het definitieve afscheid. Nooit meer, voor altijd zonder jou. Zo pijnlijk, niet uit te leggen in woorden. 

Die dag was ik heel gespannen. Ik werd al wakker met opgezwollen, rode ogen van het huilen. Maar ik wist dat ik er vandaag mooi uit moest zien voor mama. Ze zei me altijd dat hoe ik me ook voelde, ik mezelf moest opmaken, mooi aan moest kleden, en de deur uit moest gaan. Ik zou mezelf er altijd beter door gaan voelen. Ook nu hoorde ik haar stem in mijn hoofd, die mij oppepte om deze dag aan te kunnen. Ik had notabene een stukje voorbereid en ik was vastberaden dit te gaan voorlezen. Hoe moeilijk ook, dit kon ik maar 1 keer doen. 

Tijdens de uitvaart was er corona. Het hoofddeel van de uitvaart vond plaats in de kerk, maar omdat er zoveel mensen kwamen, moest er een uitwijk locatie zijn waar andere mensen de uitvaart op een livestream konden bijwonen. Dit regelden we in ons restaurant. 

Ik had nooit iets met kerken. Vond het er altijd kil en koud. Het leek me dan ook niks dat de uitvaart daar plaats zou vinden, maar mama wilde het zo. Nu achteraf kan ik alleen maar beamen hoe mooi en koninklijk het was. Het had een hele romantische, sprookjesachtige, dromerige sfeer met al die bloemen en muziek die weerkaatste via de hoge muren.

Op het lied “vivo per lei”, wat “ik leef voor haar” betekent, kwamen wij als gezin de kerk binnen. De kinderen van mijn man reden de kist naar binnen. Ik vond het heel overweldigend al die mensen die er voor ons waren, naar ons keken en allemaal hun eigen emoties hadden. Voor een hoogsensitief persoon als ik, is het niet heel makkelijk in een ruimte te zijn met zoveel verschillende energieen van veel verschillende mensen. Mijn eigen emoties nog niet eens meegenomen. Ik probeerde mijn blik naar voren te houden en mijn gedachten te focussen op mijn taak tijdens deze dienst. Toen we eenmaal konden gaan zitten, werd ik eindelijk wat rustiger en kon ik mijn ademhaling weer onder controle krijgen. Ik zocht wat bekende, vertrouwde gezichten in de ruimte. Dit hielp mij om niet in paniek te raken. 

Tijdens de uitvaart werden er veel verhalen verteld. Door de oudste zus van mama, haar beste vriendinnen, mijn zus, papa en ik. Bij ieder verhaal hadden we zelf foto’s verzameld en een persoonlijk lied gekozen die we afspeelden. Het was bizar mooi hoeveel foto’s we hadden. Ik besefte mij toen dat we een rijk leven hadden, dat we zoveel mooie dingen hebben gedaan met elkaar en dat we zo’n fijn gezin hadden. Buiten mijn verdriet voelde ik me ook ontzettend trots. Ooit zou ik dit ook willen voor mijn eigen gezin. 

Het voordragen van mijn stuk ging goed. Ik kon het, zonder in huilen uit te barsten, vertellen. Op mijn manier. Het voelde als een overwinning. Die dag stond ik ook nog eens stijf van de hormonen die ik al een paar weken gebruikte in mijn traject naar een zwangerschap. Van die hormonen kreeg ik hoofdpijn en soms opvliegers. Ook voelde ik me soms licht in mijn hoofd. Maar ik voelde heel sterk dat ik ook dit door moest zetten. Nu achteraf vraag ik mezelf weleens af waarom alles tegelijk? En de zware last dragen van mijn moeder die ziek was en dood zou gaan en zwanger willen worden, en goed presteren op werk en ook nog een leuke vrouw en bonusmoeder zijn. Soms moet je gewoon doen, doorgaan, niet nadenken en just go with the flow. Bezig zijn helpt mij om verdriet naar de achtergrond te brengen en te verzachten. 

Na al onze stukjes kwam daar het meest bijzondere van de hele uitvaart. Mama had zelf ook iets geschreven, aan papa. Zij wilde perse dat de begrafenisondernemer dit als laatste zou voorlezen, om hem te bedanken voor het intense jaar en alle zorg die hij op zich nam. Maar ook voor de mooie jaren die ze samen hadden. Dat ze hem zo dankbaar was voor het team wat ze samen waren. Mama had het idee om het zelfs op te nemen op video, en het dan uit te zenden. Maar we waren het erover eens dat dat weleens te heftig kon zijn. Dus deed ze het in de vorm van een verhaal, met als laatste lied voor hem “i will always love you”. Zo ziek als ze was, wilde ze het laatste woord en kon ze het opbrengen nog aan die ander te denken. Dat sierde haar enorm. 

Na de dienst gingen wij met ons gezin naar het crematorium. De kids van mijn man stelden vragen als: zien wij dan de vlammen in de oven? Is het daar warm binnen? Waar gaat Nicole dan heen? Ik had er allemaal geen antwoord op, was er nooit geweest en hoopte er ook nooit meer te komen. Het crematorium was een mooie plek in de natuur. Vanbinnen had het veel houten elementen en kwam er veel licht binnen door de hoge ramen. We mochten op het moment zelf beslissen of we wilden zien hoe de kist de oven in ging. Ik had heel sterk het gevoel dat ik moest gaan, we konden haar niet alleen laten. Ik wilde het niet zien, maar toch ook wel. Ik vond het geen fijn moment. Ik vond het ook niet mooi. Het enige wat ik mooi vond waren alle witte vlinders in de tuin op het moment van het cremeren. Mama zei altijd; als ik terug kom dan is het als een vlinder. Ik hield me vast aan dit teken van haar dat alles oke was op deze manier. 

Na een intense dag hadden we allemaal behoefte aan onze vrienden, vriendinnen en familie. Het was zo overweldigend hoeveel mensen er waren om steun te betuigen. Dat zal ik nooit vergeten. Ik hoop dat ik iedereen hiervoor bedankt heb want echt, dit biedt troost en ik heb hiervan geleerd dat ik een ander in eenzelfde situatie altijd zal steunen waar ik kan. Een spontaan bezoekje, af en toe een kaartje of berichtje, het helpt. Ook als het al weken of maanden geleden is. Het brengt mama niet terug, maar zonder steun van anderen zou de situatie nog veel verdrietiger zijn. 

Eenmaal thuis, was ik leeg. Ik voelde weinig. Geen verdriet, geen blijdschap, geen paniek, maar wel een euforisch gevoel van overwinning. We hebben het met z’n alle zo mooi gedaan voor mama. Ze heeft echt het afscheid gekregen wat ze wilde en verdiende. 

De foto van deze blog is gemaakt 1 maand voor haar overlijden. Hoewel ik de foto’s van haar ziek zijn moeilijk vind om naar te kijken, koester ik ze ook. Het hoort bij alle herinneringen die we samen hebben gemaakt en het hoort bij alles wat we als gezin hebben doorstaan.