4 jaar geleden
Wél of geen fopspeen geven?
Over het gebruik van een fopspeen zijn de meningen erg verdeeld. Niet zo vreemd eigenlijk: het 'tutje' kan dan wel een ultiem troostmiddel zijn op moeilijke momenten, er zijn ook best wat nadelen aan verbonden. Omdat elke situatie anders is, zet ik je vanuit mijn ervaring als osteopaat de belangrijkste voor- en nadelen op een rij.
MOGELIJKE NADELENHongersignalen missen
Een pasgeboren baby ‘zoekt’ naar voeding, maakt kleine smakgeluidjes met tong en lippen of zuigt op zijn handje om kenbaar te maken dat hij honger heeft. Als je je baby op een speentje laat zuigen, bestaat het risico dat je je baby's hongersignalen mist.
De tut als 'susmiddel'
Huilen is in de eerste plaats een manier voor je baby om te communiceren: "ik ben geschrokken! Ik heb je nodig! Er wringt een boertje! Ik heb krampjes! Ik heb honger! Ik ben moe!" Er zijn zoveel dingen die een baby al wil uiten en het is bijzonder fijn voor hem om even stil te staan bij het waarom...te zoeken wat hij je wil vertellen en niet zomaar elk huiltje zomaar in de kiem te smoren. Hou je baby teder vast, praat met hem, zoek uit wat er is en hoe je hem kan helpen. Uit de specifieke lichaamstaal en de manier waarop je baby huilt, kan je vaak heel veel afleiden (TIP: bekijk mijn gratis videocursus 'babysignalen' op de Mamaplaats Academy!)
Daarnaast kan je baby het soms ook nodig hebben om zichzelf via huilen te ontladen. Je hoeft je baby niet te laten huilen, maar kan hem wel toelaten om te huilen.
Afwijkingen van het gebit
Bij het zuigen aan een speentje ligt de tong onderin de mondbodem, in plaats van aangezogen tegen het gehemelte. Als dit vaak gebeurt, kan een foute mondgewoonte ontstaan wat kan evolueren naar een 'luie tong'. Het ontbreken van een correcte druk tegen het gehemelte kan o.a. resulteren in een hoog gehemelte, een open beet, articulatieproblemen of ander afwijkend mondgedrag.
Risico op ooronstekingen
Daarnaast geeft zuigen aan een speen een negatieve druk in het mondje, waardoor een goede drainage van het neus-keel-oorgebied kan verstoord worden. Fopspeengebruik blijkt dan ook meer risico te geven tot terugkerende middenoorontstekingen.
Besmettingsgevaar
Een tutje vormt sneller een besmettingshaard voor vreemde micro-organismen (schimmels (spruw), bacteriën, virussen).
Afhankelijkheid
Hoewel er kindjes zijn die spontaan de speen ontgroeien, blijkt het voor de meeste kindjes niet zo gemakkelijk deze gewoonte zomaar af te bouwen. Een tutje mag dan wel een hulpmiddel zijn om je baby te helpen inslapen, het biedt je zeker geen garantie dat je baby sneller zal doorslapen: de kans dat je er ’s nachts regelmatig uit moet om het tutje terug te geven, is zelfs zeer reëel.
SPECIFIEKE RISICIO'S BIJ BORSTVOEDINGMinder goed drinken
Als je baby zijn zuigbehoefte aan een tutje kan bevredigen, bestaat de kans dat jij zijn hongersignalen minder oppikt en hem dus ook minder of te laat aanlegt. Wacht je te lang, dan kan je baby te hongerig zijn om nog rustig te drinken, waardoor hij gefrustreerd geraakt en zelfs de borst kan gaan weigeren. Ook kan hij door het vele zuigen aan de speen te moe zijn om nog goed te drinken, minder krachtig zuigen en ongemerkt te weinig melk binnenkrijgen.
Impact op je melkproductie
Als je baby minder aan je borst zuigt, krijgt je lichaam minder het signaal om melk aan te maken. De kans bestaat dat je productie terugloopt. Niet alleen je baby wordt ‘gefopt’, ook je borsten begrijpen het niet meer. Regeldagen – dagen waarop je baby de productie tracht aan te zwengelen door frequenter te willen drinken – kunnen hierdoor volledig in het honderd lopen.
Tepelkloven/borstontsteking
Een baby zuigt anders aan een speentje dan aan je borst:
aan je borst opent je baby wijd zijn mondje, steekt zijn tong naar voor en beschermt zo je tepel tegen het benig contact met zijn kaakbeen.om aan een speentje te zuigen moet het mondje minder ver openen en ligt de tong onder het speentje.als je baby deze manier van zuigen overneemt en zo aan je borst gaat drinken, kunnen er problemen ontstaan: je tepel kan gekwetst geraken met pijnlijke tepels en/of tepelkloven als gevolg. Melkkanaaltjes kunnen afgeklemd en verstopt geraken met meer risico op borstontstekingen.
"Ik liet me overhalen Léonie een tutje te geven omdat ze zoveel huilde. Mijn moeder vond dat ik haar te vaak de borst gaf en zei dat het kind gewoon een tut nodig had. Een kleine week later had ik een borstontsteking en een dochter die de borst weigerde. Met de hulp van mijn lactatiekundige (en heel wat traantjes) ben ik er gelukkig weer doorgekomen."
VOORDELEN
Ai, zoveel nadelen!! Kunnen we het tutje dan niet beter volledig bannen? Welnee. In sommige gevallen kan het een enorme hulp te zijn.
Troost en tot zichzelf komen
In de eerste plaats is zuigen voor je baby een manier om tot zichzelf te komen. Het werkt kalmerend en pijnstillend op stressmomenten. Wanneer een baby krampjes heeft, kan zuigen zelfs de gastro-intestinale reflex stimuleren: het helpt je baby een windje te laten of zich te ontlasten. Natuurlijk kan ook borstvoeding deze zuigbehoefte goed bevredigen, maar niet elke mama kiest ervoor (of heeft het geluk) om lang borstvoeding te (kunnen) geven.
Fopspeen
Hulp bij verhoogde zuigreflex
Bij sommige baby's is door omstandigheden de normale fysiologie verstoord: bewegingsverliezen (geblokkeerd nekwerveltje, spanning in het schoudertje, het middenrif, ... ) of pijnsignalen vanuit de schedel of het lichaam kunnen het zenuwstelsel van je baby in een 'verhoogde staat van paraatheid’ brengen (*)
Gevolgen zijn o.a.
verminderde werking van de spijsverteringverhoogde alertheid/prikkelgevoeligheidverhoogde lichaamsspanningverhoogde reflexactiviteit, dus ook...een verhoogde zuigreflex.De 'onverzadigbare' baby
Zo'n verhoogde zuigreflex maakt het jou als mama niet gemakkelijk: volg je de signalen van je baby en leg je hem onbeperkt aan, dan eet hij zich mogelijk 'overvol'. Het lastige is dat hij door de verminderde spijsverteringsfuncties deze voeding ook nog eens slechter zal verteren. Er ontstaat dan snel een vicieuze cirkel van krampjes, windjes, een opgeblazen buikje, verborgen refluxklachten of steeds meer teruggeven, waarbij je baby zijn ongemakken opnieuw wil wegzuigen/troostzuigen.Een tutje kan in dat geval echt een hulpmiddel zijn om tegemoet te komen aan deze verhoogde zuigbehoefte, zonder dat je baby daarbij extra melk binnenkrijgt. Ga wel zeker langs bij een osteopaat om de oorzaak van deze verstoring te achterhalen en te behandelen.
Als de borst het enige slaapmiddel wordt
Het is natuurlijk bijzonder fijn en troostend voor een baby aan de borst in slaap te vallen en daar is zeker niets mis mee. Echter, als de borst een absolute voorwaarde wordt om te kunnen slapen, kan deze slaapassociatie wel een goede nachtrust in de weg staan. Een tutje kan in dat geval een fijn hulpmiddel zijn om je baby zonder borst in slaap te helpen vallen of papa mee in te schakelen.
"Toen Mats 4 maanden was, leek het wel of hij niet meer zonder borst kon inslapen : van zodra ik mijn borst uit zijn mondje haalde, schrok hij onmiddellijk wakker... Ik was de héle avond én nacht met hem bezig. Omdat mijn dochtertje van 2,5 me 's avonds ook erg nodig had, twijfelde ik of ik nog wel met borstvoeding zou doorgaan. Ik besloot Mats alsnog een speentje te geven...wat een bevrijding! Mijn man kon Mats nu eindelijk ook in slaap krijgen en ik had tijd om mijn dochtertje wat aandacht te geven of samen in bad te gaan. Uiteindelijk heb ik toch nog tot 15 maanden de borst gegeven, 9 maanden langer zelfs dan bij mijn dochtertje....lang leve het tutje!"
Verminderde kans op wiegendood
Volgens een Amerikaans onderzoek (gepubliceerd door the American Academy of Pediatrics) zou de kans op wiegendood aanzienlijk afnemen door het gebruik van een fopspeen, omdat baby's door het zuigen minder diep slapen. Toch even terzijde: aangezien de fopspeen een vervanger is van de moederborst, geldt dit argument natuurlijk evengoed als je je baby 's nachts aan de borst laat drinken.
Beter zuigen bij neurologische onrijpheid
Bij premature baby's zou niet-nutritioneel zuiggedrag (zuigen zonder de bedoeling om voeding binnen te krijgen) een positief effect hebben op de uitrijping van het zenuwstelsel en de cognitieve groei. De extra oefening die de baby krijgt door het zuigen aan zijn tutje, zou m.a.w. zelfs de borstvoeding ten gunste kunnen komen.
Liever de duim?
Sommige kindjes nemen spontaan hun duimpje. Net zoals een tutje heeft de duim zowel voor- als nadelen: een groot voordeel is dat je baby deze altijd bij de hand heeft, waardoor hij zichzelf makkelijker kan troosten, ook ‘s nachts. Maar net zoals de speen kan de duim een verstorende impact hebben op het gehemelte en de mondfuncties.
Wat veel ouders als een nadeel beschouwen, is dat ze over de duim minder controle hebben dan over het tutje. Bij een baby met een voorkeurshouding kan duimen een extra nadeel vormen als het kindje de duim aan de voorkeurszijde als favoriete duim heeft. Het wordt dan moeilijker om het kindje correct te positioneren met meer risico tot plagiocephalie (schedelafvlakking).
Kortom
Het tutje kan dus evengoed trouble-maker zijn als een welkome redder-in-nood. De enigen die het best kunnen beoordelen of een tutje een goede optie is voor je baby, zijn jullie zelf. Kies er dus niet voor omdat je schoonmoeder vindt dat je toch wel erg vaak de borst geeft, maar zweer het ook niet af omdat de moedergroep waarin je zit, vindt dat het 'not-done' is.
Weeg goed de voor- en nadelen af en kies dan op basis van jouw baby, jouw situatie, jouw draagkracht en jouw gevoel.
HAPPY BABY WIJZER
Verwacht je een kindje of ben je net mama/papa geworden?Wil je je kindje graag beter leren begrijpen en weten wat jij kan doen bij ongemakjes als onrust & huilgedrag, reflux, krampjes, eet- of slaapproblemen?Dan is "Happy Baby Wijzer" wat voor jou! In deze 'online babyhandleiding' deel ik onmisbare tips vanuit mijn 20-jarige ervaring als baby-osteopaat waarvan ik vind dat elke ouder ze zou moeten kennen van bij de start. Het zou de zoektocht zoveel makkelijker maken!
