Vaccineren op z'n Tanzaniaans

Een van de lastigere momenten uit het leven van een kersverse moeder en baby: de eerste prikjes. Om het nog ingewikkelder te maken, kreeg ons zoontje Manu vandaag zijn eerste prikjes in Tanzania.

Gisteren waren we langs de clinic geweest om wat informatie op te vragen over vaccinaties bij baby's. De nurse liet ons het boekje zien met het Tanzaniaanse vaccinatieplan. We spraken met de nurse af, dat we de volgende dag langs zouden komen voor Manu's eerste prikjes. De uitleg was niet zo uitgebreid als dat ik had gehoopt: ik moest er maar gewoon op vertrouwen dat het Tanzaniaanse vaccinatieplan deugde.

Tijdens het bezoek in de clinic zag ik naast het vaccineren, ook hoe baby's gewogen werden. Mijn mond viel letterlijk open van verbazing toen ik zag dat baby's in een soort van weegbroekje werden gehesen, waarna ze aan de weegschaal werden gehangen. Heel anders dan in Nederland.

'Dat broekje moeten we dus kopen als we morgen naar de clinic gaan.' Zei Emmanuel.

'Moet je dat serieus zelf kopen?!' Vroeg ik verbaasd.

De volgende dag moest ik moed bij elkaar rapen om naar de clinic te gaan. Ik stond stijf van de spanning en iedere vezel in mijn lijf stribbelde tegen. Ik bracht van tevoren een kinderzetpil in bij Manu, in de hoop dat verhoging en andere ongemakken zoveel mogelijk uit zouden blijven.

Daarna woog ik alle kleertjes die ik bij Manu aan wilde trekken, inclusief de wasbare luier met pads, zodat wij in ieder geval niet Manu's kleertjes uit zouden moeten trekken voor weegmoment. De 433 gram die onze keukenweegschaal aangaf, zouden we simpelweg van het gewicht op de weegschaal in de clinic af kunnen trekken.

Eenmaal aangekomen in de clinic legde ik de nurses uit dat ik Manu's kleertjes, inclusief luiertje, had gewogen en dat ik het gewicht had genoteerd. Ik voegde eraan toe dat ik hem liever met kleertjes aan wilde wegen en de 433 gram simpelweg van het gewicht op de weegschaal af wilde trekken. De nurses knikten instemmend, maar mompelden vervolgens wat in het Swahili tegen Emmanuel.

'Of je alle kleertjes uit wilt trekken, ze willen het precieze gewicht weten.' Legde Emmanuel uit.

'Dat heb ik ze toch net duidelijk proberen te maken? Ik heb álles van tevoren gewogen!' Antwoordde ik teleurgesteld.

'De nurses zeiden dat de luier inmiddels wel eens wat zwaarder zou kunnen wegen, aangezien Manu geplast zou kunnen hebben.' Voegde Emmanuel eraan toe.

'En als hij niet had geplast? Dan had hetzelfde gewicht aan urine in zijn blaas gezeten toch? Dan hadden ze het ook meegewogen!' Mompelde ik sarcastisch. Emmanuel keek me bedenkelijk aan.

Wat een leeghoofden zijn het toch ook hier! Dacht ik. Ik was niet trots op die gedachte, maar Ik wilde de ervaring voor Manu niet vervelender maken dan nodig en nu gooide deze nurses roet in het eten. Ik wilde mijn zoon niet poedelnaakt in een lap stof hijsen en ophangen, maar die gedachtegang begrepen de nurses niet. Ze waren ook niet van plan het te wìllen begrijpen. Na wat onderhandelen gaven de nurses aan dat Manu zijn rompertje aan mocht houden tijdens het weegmoment.

Toen we aan de beurt waren, trok Emmanuel Manu's kleertjes uit op het rompertje na, waarna hij het 'weegbroekje' bij hem aantrok. De eer om Manu aan de haak te hangen, was aan mij. Wat vond ik het een maf gezicht om mijn baby aan een haak te zien bungelen in een lap stof: alsof ik een tros bananen afwoog bij de groenteboer. Ik miste de digitale babyweegschaal uit Nederland.

'7.4 KG!' Riep een van de nurses.

Wow! Onze jongen is flink voor een baby van 3 maanden en 1 week, dacht ik. 

Na het weegmoment kwam hetgeen waar we zo tegenop zagen: de prikjes. Emmanuel besloot Manu op schoot te houden terwijl ik naast hem ging zitten om over zijn bolletje te aaien en hem moed in te praten. Tijdens de prikjes brulde Manu hard. Ik moest er ook van huilen en ik werd er zelfs misselijk van, zo naar vond ik het.

Na het prikje bloedde Manu op zijn beentje. De nurse wees naar een pluk watten die in een pennenbak lag, zonder verpakking, tussen een zooitje potloden en andere alledaagse gebruiksvoorwerpen. Ze gebaarde dat ik het mocht pakken.

'Dan laat ik hem maar liever bloeden, ik ga toch geen onsteriel watje op een wondje deppen?!' Zei ik geshockeerd. Emmanuel schaamde zich voor mijn reactie, want het was overduidelijk dat de nurses dit niet alleen gehoord, maar ook begrepen hadden. Met het schaamrood op zijn kaken verliet hij de kamer.

We liepen met een flinke vaart terug naar de auto. Ergens was ik blij dat het erop zat, maar anderszijds was ik bang omdat ik niet wist hoe Manu's lijfje op de prikjes zou reageren. Eenmaal in de auto kreeg ik een preek van Emmanuel:

'kun je je de volgende keer wat anders gedragen tegenover het ziekenhuispersoneel? Ze proberen je ook alleen maar te helpen hoor!' Zei hij geïrriteerd.

Enerzijds wist ik dat hij gelijk had, anderszijds snakte ik naar een stukje psychosociale ondersteunig tijdens het bezoek aan de clinic en dat kon het personeel mij overduidelijk niet bieden. Ook de handelswijze van het wegen en de hygiëne vond ik lastig. In Nederland zouden deze zaken als 'onprofessioneel' bestempeld zijn geweest, maar hier is het gewoon de standaard.

'Dit is allemaal onderdeel van Manu's menselijke ervaring en ook die lastigere momenten moet je hem niet willen ontnemen, die vormen hem! Je moet er als moeder doorheen.' Voegde Emmanuel eraan toe.

Ik wist dat Emmanuel gelijk had: Manu overal voor willen behoeden is gèèn onvoorwaardelijke liefde.

Ondanks dat ik me bewust ben van mijn beschermende houding en probeer om er niet naar te handelen, stond ik vandaag toch als een hysterische moeder de werkwijze af te blaffen in de clinic. Er schuilt in mij nog het diepe trauma van het verlies van onze dochter, waardoor ik al snel paniekerig reageer als het om de gezondheid van onze zoon gaat. De combi van spanning, onbegrip en angst die uit mijn binnenwereld opkwam, voelde tè groot om te kunnen dragen op dat moment, dus kwam het er op een vervelende manier uit. Een diepgeworteld trauma in combinatie met het grootbrengen van een baby in Tanzania, blijft een uitdaging voor deze mama.