De gevaarlijke, maar nog vrij onbekende GBS bacterie

Bij mijn zwangerschap van de oudste wist ik vanaf het begin dat ik in het ziekenhuis wilde bevallen. Het voelde veiliger en ik zag een thuisbevalling absoluut niet zitten. Uiteindelijk werd Noud met 36 weken geboren en was een ziekenhuisbevalling sowieso noodzaak.

Toen ik voor de tweede keer in verwachting raakte, kwam uiteraard ook de bevalling weer ter sprake. Ging het dit keer weer een ziekenhuisbevalling worden? Noud was heel snel geboren (2 uurtjes). Speedy conzales voor een eerste kindje dus. Het was dus een reële kans dat ons tweede kindje ook snel geboren zou worden. Wellicht zelfs sneller. Omdat ik een bevalling langs de snelweg ook niet heel erg kon waarderen, werd al snel besloten dat we zouden inzetten op een thuisbevalling.

Ik legde mij erbij neer. Begon zelfs aan het idee te wennen. En uiteindelijk zag ik het helemaal zitten. Al bleef ik wel het doemscenario in mijn hoofd houden dat ik ergens halverwege de trap zou bevallen, moederziel alleen, omdat niemand op tijd bij mij kon zijn. Uiteraard is dat scenario niet uitgekomen, maar de hormonen gingen nogal met me aan de haal.

Een thuisbevalling zou het dus worden. Tot dat de uitslag van mijn GBS test ter sprake kwam. Waar vrijwel iedere zwangere weet dat je moet oppassen met rauwe producten en bijvoorbeeld alcoholgebruik, is de GBS bacterie (ook wel Groep B streptococcus genoemd) niet zo'n bekend fenomeen. Als ik het er wel eens over heb, dan kijkt het merendeel mij dan ook verward aan.

Niet helemaal vreemd. In Nederland wordt hier namelijk niet standaard op de getest (zoals in België bijvoorbeeld wel het geval is). Terwijl 1 op de 5 vrouwen drager is van deze bacterie. Hij komt van nature voor in de darmen, en soms de vagina en baarmoedermond. Daar is die vrijwel onschuldig en veroorzaakt meestal geen klachten. Echter, wordt de bacterie tijdens de bevalling over gedragen aan het pasgeboren kindje? Dan kan dit grote gevolgen hebben.

Het is voor baby's namelijk geen onschuldige bacterie. In tegendeel zelfs. Als je als moeder drager bent van de bacterie, dan bestaat er een kans dat je de bacterie tijdens de bevalling overdraagt aan je kindje. Besmetting vindt namelijk plaats via direct contact. En onderzoek toont aan dat circa 10% van alle pasgeboren baby’s met GBS wordt besmet. Als gevolg van de besmetting kan een pasgeboren kindje heel ziek worden. Besmetting uit zich meestal als koorts, ademhalings- en voedingsproblemen. In ernstige gevallen kan een longontsteking, hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging optreden die kan leiden tot de dood (RIVM, 2020).

Zoals ik al schreef, in Nederland wordt niet standaard getest of je als zwangere ook GBS positief bent. Waarom dat bij mij wel gebeurde? Doordat ik vroegtijdig gebroken vliezen had bij Noud in combinatie met vroeggeboorte, behoorde ik tot de risicogroep. Protocol is namelijk dat zwangere met risicofactoren (zoals langdurig gebroken vliezen of dreigende vroeggeboorte) worden gescreend op GBS. En is deze uitslag positief, dan wordt je bij een eventuele volgende zwangerschap opnieuw getest.

Tijdens een afspraak met de verloskundige kwam dit ter sprake. Bij het afvinken van de checklist, wat er allemaal besproken moest worden, benoemde mijn verloskundige dat ik opnieuw getest moest worden. Dat ik bij Noud drager was geweest, kwam mij nu pas ter oren. Ik was best wel overrompeld en zelfs lichtelijk gefrustreerd. Vooral door het feit dat ik hier bij de geboorte van Noud niet over ben geïnformeerd. Het is namelijk zo dat een kindje nog tot 12 weken na de geboorte alsnog ziekteverschijnselen kan gaan vertonen. Hoewel je altijd je kindje goed in de gaten moet houden, is het bij een verdenking op een GBS besmetting nog eens extra belangrijk op de bijbehorende symptomen te letten. En dit te benoemen richting een arts zodra je kindje ziek wordt. Ze kunnen dan door bloedonderzoek uitsluiten of er sprake is van de GBS ziekte.

Dat ik drager was bij Noud was ons dus onbekend. Tijdens de zwangerschap van Raf, werd opnieuw getest of ik wederom drager was. En dit bleek het geval. Hierdoor was de voorgenomen thuisbevalling sowieso van de baan. In geval van dragerschap wordt namelijk besloten om tijdens de bevalling antibiotica toe te dienen om de kans op besmetting van het kind te verkleinen. Mijn verloskundige mocht daarom helaas niet meer de bevalling begeleiden en moest mij overdragen aan de gynaecoloog.

Ik moest op consult komen om de behandelwijze te bespreken. Een gesprek wat mij tot op de dag van vandaag kromme tenen bezorgd. Zoals sommige weten, zoek ik zelf altijd alles uit. Ik had mij dan ook ingelezen op de bacterie en had mijn vragen klaar. Wat was het protocol dat de gynaecoloog wilde hanteren in mijn geval? Aangezien ik snel was bevallen van mijn eerste kind, was de kans zeer groot dat Raf ook snel ter wereld zou komen. De antibiotica die je als moeder krijgt toegediend tijdens de bevalling, om te voorkomen dat het kindje ziek wordt door GBS, moet 8 uur voor de geboorte zijn toegediend. Dat was nogal een probleem in mijn geval. Die 8 uur ging ik waarschijnlijk nooit halen. De assistent die aan mijn casus gekoppeld was, kon mij alleen de informatie uit het protocol oplezen, welke op haar scherm stond. Een 'persoonlijk' behandelplan kon ze mij niet geven en antwoord op mijn vragen ook niet. Ik stelde namelijk voor of het een idee was om mij in te leiden, zodat ze tegelijkertijd met de antibiotica konden starten. Echter de kans dat ik dan ook net zo snel zou bevallen, die bleef. Ook het preventief toedienen van de antibiotica had geen zin. Net als dat ze Raf niet preventief wilde behandelen na zijn geboorte. Uiteindelijk was haar conclusie: we weten het eigenlijk ook niet in jouw situatie. Ik ging daarom met een ontevreden gevoel naar buiten. Wat als Raf ziek zou worden, wat dan? Ook daar konden ze mij namelijk geen concreet antwoord op geven. Het enige dat ze mij wist te vertellen, was dat Raf en ik 48 uur ter observatie zouden worden opgenomen. Mocht hij geen symptomen vertonen (koorts, kreunen, sufheid), dan mochten we naar huis.

De weken die daarop volgde, was ik er niet geheel gerust op. Echter was het ook iets waar ik geen invloed op kon hebben. Je bevalling kun je niet regisseren. Dus moest ik geduld hebben, en afwachten. Uiteindelijk met 38 weken, verloor ik rond 22:00 uur wat vruchtwater. Althans, dat dacht ik. Maar zeker wist ik het ook niet. Want het was niet helder, kleurloos of roze. Ook was het niet overduidelijk groen of bruin (wat zou betekenen dat Raf in het vruchtwater had gepoept). En rood, zoals het bij Noud was geweest (omdat er een bloeding was opgetreden), was het ook niet. Ik belde mijn verloskundige en ze kwam langs om het vocht te testen. Het bleek toch vruchtwater te zijn, maar de kleur maakte haar niet gerust. Het kon zijn dat Raf al eerder in het vruchtwater had gepoept, maar voor de zekerheid stuurde ze ons alvast in.

Rond 24:00 uur kwamen we in het ziekenhuis aan en rond 01:00 lag ik aan het antibiotica infuus. Net als bij Noud ging het breken van de vliezen niet gepaard met weeën. Bij Noud kwamen deze pas 17 uur later op gang. Nadat het infuus was doorgelopen, probeerde ik wat te slapen, maar rond 02:00 begonnen de weeën. Heel even dacht ik nog dat het allemaal wat rustiger zou verlopen dan bij Noud. Maar al vrij snel kwam er een heuse weeënstorm op op gang en stond ik naast het bed een poging te doen ze weg te zuchten. Roy werd wakker (hij lag te slapen op de slaapbank) en vroeg of het niet verstandig was de verpleging op te roepen. Gelukkig kwamen ze direct op de bel af. Ik had ze van te voren duidelijk aangegeven dat ze mijn weeën (en vooral de snelheid daarvan) serieus moesten nemen. Iets wat bij de bevalling van Noud niet gebeurd was. Thank god hadden ze geluisterd. Want toen de verpleegster mij naar het bed begeleide om mij aan de monitors aan te sluiten, braken mijn vliezen volledig en bedolfde ik haar onder het vruchtwater. Toen was het hek van de dam. Er was geen moment meer om adem te halen en de weeën volgde zich zo snel op, dat het leek alsof er geen einde meer aan kwam. Ik jammerde nog dat ik dit niet ging volhouden, maar de verloskundige van het ziekenhuis gaf aan dat dat ook niet nodig zou zijn. Iets wat later, om 03:09 werd Raf de wereld op gelanceerd. Het arme kereltje had niet eens in de gaten dat die geboren was. Het was allemaal zo snel gegaan, dat hij niet kon bevatten wat er net was gebeurd. Zijn ademhaling kwam niet goed op gang en de kinderarts werd erbij gehaald. Meteen gingen mijn alarmbellen af. GBS! Maar dat was volgens de artsen niet het geval, Raf was gewoon nog bij aan het komen van zijn snelle geboorte. Papa was blijkbaar ook onder de indruk, want vanuit mijn ooghoek zag ik opeens dat hij lijkbleek wegtrok. Drie seconde later lag hij dan ook aan de voeten van de verpleegster. Want hey, bevallen is zwaar😉. Al snel was hij weer bij, waarschijnlijk een combinatie van te weinig gegeten en spanning.

Toen de rust wat was wedergekeerd, papa weer recht kon staan, Raf normaal begon te ademen en we ons mochten terugtrekken in onze bubbel, leek het allemaal wel mee te vallen. We kregen de mededeling dat als Raf geen GBS symptomen zou vertonen, we na 24 uur naar huis mochten. 'S middag kregen we zelfs al de mededeling dat we die dag nog naar huis mochten. Daar gingen mijn alarmbellen alweer af. Hoezo naar huis? We moesten toch 24 uur ter observatie blijven? De informatie was zo onduidelijk. Bij mijn gesprek met de gynaecoloog tijdens mijn zwangerschap waren het 48 observatieuren, na de bevalling opeens nog maar 24 uur en nu mochten we zelfs al na 12 uur naar huis. Maar goed, de artsen zagen geen reden om ons langer te laten blijven, dus mochten we die middag al naar huis.

De dagen die daarop volgde, bleven we alert. Maar Raf leek geen symptomen van de GBS ziekte te vertonen. Na de kraamweek lieten we het dan ook wat meer los en verdween de bacterie een beetje uit onze gedachten. Tot de avond van 4 augustus.

Raf kreeg borstvoeding. En al vanaf zijn geboorte was hij een milkaholic. Hij sloeg geen voedingsmoment over. Hij kwam liever nog eerder dan nodig en geen minuut te laat. Tot die avond van 4 augustus. Raf sliep naast ons in de co-sleeper. Eigenlijk zou hij rond 19:00 uur weer een voedingsmoment hebben, maar die sloeg hij over. Ik weet nog dat ik tegen Roy zei, zou hij dan eindelijk eens wat langer tussen de voedingen gaan laten? Maar om 21:00 melde hij zich nog steeds niet. Omdat mijn borsten dat wachten inmiddels wel beu waren en begonnen te zeuren dat het nu wel welletjes was geweest, pakte ik Raf bij mij. Hij bleef wat suffig tegen mij aan liggen en maakte geen aanstalten om te drinken. Hij voelde wel wat warm, maar we hadden al heel wat warme zomerdagen erop zitten en bij ons op de slaapkamer (zolder) was het ook erg benauwd. Na een paar minuutjes aanklooien, ben ik hem de luier gaan verschonen, in de hoop dat hij wakkerder zou worden. Opeens kreeg ik sterk het gevoel dat ik hem moest temperaturen. De thermometer knalde meteen naar de 39 graden. Ik riep naar Roy dat hij meteen de huisartsenpost (HAP) moest bellen. Ik wist namelijk: een baby onder de 12 weken (Raf was er op dat moment 9) mag niet zo'n hoge koorts hebben. Ook de GBS bacterie kwam meteen weer in mijn gedachten. Roy overlegde met de HAP en die gaf aan dat we per direct moesten komen. We regelde dat mijn schoonmoeder op Noud zou letten en reden met spoed naar het ziekenhuis. Eenmaal daar aangekomen, moesten we ons melden bij de balie. We mochten plaatsnemen in de wachtkamer. Het zinde mij totaal niet. Raf werd steeds suffer en viel steeds weg.

Na lang aandringen werden we doorgestuurd naar de Spoed Eisende Hulp (SEP). Maar ook daar moesten we weer geduldig plaatsnemen in de wachtkamer. Inmiddels ging het helemaal niet goed met Raf. Hij zag bleek, begon belletjes te blazen en kreunde bij iedere ademhaling. Ikzelf begon lichtelijk in paniek te raken. We zijn wel 10x gaan vragen of er niet iemand bij ons kon komen. Na drie kwartier werden we eindelijk door een kinderarts opgehaald. Ik gaf direct aan dat ik bang was voor een GBS infectie. De kinderarts gaf aan dat dit niet kon, dat dit enkel de eerste 48 uur kon. Ik bleef stellig herhalen dat dit niet het advies was, dat we eerder hadden gekregen en dat in het protocol stond dat het tot 12 weken na de geboorte nog kon optreden. Na wat testjes werd een tweede kinderarts erbij gehaald. Wederom gaf ik aan dat ik bang was voor GBS en dat ik wilde dat ze zijn bloed controleerde. Deze kinderarts gaf aan dat het meestal de eerste 8 weken nog kon optreden, maar dat ze hem zouden testen.

We werden naar de kinderafdeling gebracht, waar Raf werd opgenomen. Ze namen bloedmonsters af en gaven aan ook kweekjes te willen nemen van zijn ontlasting. Op dat moment wisten ze nog steeds niet wat het kon zijn, ze hadden nog geen verklaring voor zijn koorts. Roy was inmiddels naar huis om mijn schoonmoeder af te lossen en ik lag met Raf op een slaapkamer te wachten op de uitslag. Wat er toen gebeurde staat nog steeds in mijn geheugen gegrift.

Raf begon te spugen, maar op de een of andere manier bleef dit in zijn slokdarm steken. Hij raakte volledig in paniek. Het kwam er niet uit, maar het zakte ook niet af. Hij begon te spartelen, zijn ogen begonnen weg te draaien en hij hapte naar adem. Ik drukte op de alarmbel en probeerde hem te kalmeren. De verpleegster kwam er bij en nam hem over. Ik stond aan de grond genageld. Hij trappelde in de lucht, vocht met heel zijn lijf en werd vuurrood. De verpleegster bleef rustig en probeerde hem uit deze 'aanval' te krijgen. Ik kon het niet aanzien, het was zo'n akelig gezicht. Ik schreeuwde alleen maar dat we hem moesten helpen en of er niet een arts bij gehaald moest worden. De verpleegster zei alleen maar, zolang hij niet blauw wordt is het nog goed. Ik kon alleen maar vol afgrijzen haar aankijken. Uiteindelijk heb ik hem weer terug overgenomen, want bij de verpleegster werd hij niet rustiger en ik zag de paniek in zijn ogen. Ik hield hem ondersteboven en sloeg op zijn rug. Na een paar seconden, het leken wel uren, leek die eindelijk weer naar adem te kunnen snakken. Hij kalmeerde enigszins en ik kon alleen maar met hem meehuilen.

Daarna kwamen ze regelmatig checken hoe het met hem ging. Hoewel hij geen soortgelijke 'aanval' meer kreeg, deed ik geen oog dicht. Bang dat hij zou stikken. Na een tijdje kwam de bloeduitslag binnen. Geen GBS infectie. Dat was enigszins een opluchting. Maar wat het dan wel was? Dat wisten ze niet. Wel begonnen ze preventief met antibiotica, om een eventuele infectie in te dammen. Gelukkig poepte hij die nacht wel, waardoor ze ook daar kweekjes van konden nemen. Die ochtend zakte zijn koorts naar 38 graden en begon hij eindelijk wat te drinken. In de namiddag hadden ze nog steeds niks gevonden, dus bleven we nog een nacht ter observatie. Op 6 augustus kwam in de ochtend eindelijk de uitslag van zijn ontlasting binnen. Hij bleek twee virussen onder de leden te hebben, het Enterovirus en het Adenovirus. Deze virussen zijn zeer besmettelijk, en daarom worden speciale maatregelen, zoals isolatie, genomen. Enerzijds was dat best een kromme gewaarwording, we lagen inmiddels al ruim 2,5 dag in het ziekenhuis, maar na de constatering van de virussen moest onze kamer afgesloten en kwam het personeel alleen nog maar als 'marsmannetjes' de kamer binnen. Zodra Raf volledig was opgeknapt mochten we weer uit isolatie. Omdat hij inmiddels koortsvrij was en ook weer begon te drinken, nam mijn ongerustheid af. Hier zou hij weer bovenop komen.

Gelukkig was het uiteindelijk toch geen GBS ziekte. Want de gevolgen van deze infectie zijn niet mals. Juist daarom vind ik het ongelooflijk dat binnen Nederland hier niet standaard op getest wordt en dat het onderwerp nog zo onbekend is. De diversiteit in kennis onder de artsen die wij hebben gesproken ten aanzien van Raf, gaven mij nogmaals de bevestiging dat het een onderwerp is dat te weinig aandacht krijgt. Terwijl het levens kan redden.

Was jij bekend met GBS?

Meer van mijn blogs lezen? Kijk dan ook eens op mijn website www.bonbonbaksels.com