De dagen tot aan de afscheidsviering

Dingen waarover je dacht nooit te hoeven denken, komen nu aan de orde: hoe gaan we het afscheid vormgeven, welke bloemen willen we, kiezen we voor een mandje of een kistje...

Op dinsdag hadden we een tweede formaliteit af te handelen: het doen van aangifte van jouw overlijden. Dit moet gebeuren in de gemeente van de plaats van overlijden. In jouw geval de gemeente Utrecht, wij hebben dat gedaan in Vleuten, net even wat dichterbij en beter bereikbaar. Ook naar deze afspraak zijn papa en mama samen gegaan. Het voelde goed om dit samen te doen: het begin, je geboorteaangifte, en het einde, de aangifte van jouw overlijden; een van de weinige dingen die we nog kunnen doen voor jou. Gelukkig namen ze ook hier de tijd voor ons. En wat ik ook bijzonder vond, was dat ze de leges voor het opmaken van jouw akte van overlijden achterwege lieten. Wellicht een kleine moeite en misschien voor veel mensen een vanzelfsprekendheid, maar voor mij voelde het als een teken van medeleven. 

In de middag kwam de pastor langs om de inhoud van de afscheidsviering te bespreken. Papa en mama hadden inmiddels al wat voorwerk gedaan, nagedacht over de inhoud. Het was een heel fijn gesprek waarin de pastor alle tijd voor ons nam en met ons meedacht over hoe we jouw afscheid zo mooi mogelijk konden vormgeven. Hij had een dichtbundel meegenomen, 'Roerloos', van Yvonne van Emmerik, waarin teksten staan voor (groot)ouders, broertjes en zusjes van gestorven baby's. De pastor sloeg deze willekeurig ergens open en kwam bij het gedicht 'De grote wereld zal het niet weten'. Dit gedicht is zo toepasselijk, deze hebben we dan ook direct in ons hart gesloten:

'De grote wereld zal het niet weten

dat jij hebt bestaan,

maar wij, wij zullen het nooit vergeten,

van nu af aan

is onze liefde

voorgoed gevlochten door jouw naam.

En als de lucht weer blauw is

denk ik aan jou

Een vogelenlied

zingt 'vergeet mij niet'.

Nee, lieve schat,

ik vergeet je niet.'

Die avond kwamen je opa's en oma's eten. We hadden hen niet meer echt gesproken sinds de nacht in het ziekenhuis, en die nacht moet ook voor hen een heftige periode zijn geweest. Daarom hebben we die avond met z'n allen gegeten en met elkaar gesproken over die zwarte nacht. Hoe het voor hen was, hoe zij het hebben beleefd. Wat zij in ieder geval zeiden, was dat het zo fijn was dat ze erbij konden zijn, dat ze afscheid van jou hebben kunnen nemen. Papa en mama zijn achteraf blij dat we de beslissing hebben genomen hen te bellen. Onze eerste reactie was namelijk dat we met z'n drieën wilden zijn, maar onder andere na aandringen van het ziekenhuispersoneel hebben we je opa's en oma's toch gebeld. Achteraf zijn wij daar blij om, want ze zijn ons erg tot steun geweest!

Op woensdag zijn papa en mama het grootste deel van de dag bezig geweest om jouw afscheidsviering vorm te geven. Het is heel fijn om daarmee bezig te zijn, om het zo mooi mogelijk voor jou te maken. Gelukkig denken ook andere mensen mee en nemen ze wat van het regelen van ons over. Want wat bizar is het eigenlijk dat je voor zoiets belangrijks als een afscheidsviering zo kort de tijd hebt om over na te denken en te regelen! Een bruiloft kun je maanden van tevoren al gaan plannen, daar heb je alle tijd voor. En voor het afscheid van je kind, in mijn ogen nog belangrijker dan een bruiloft, daar hebben we maar een paar dagen voor... De kraamhulp schrijft in haar verslag: 'Dianta en Edo zijn druk met de invulling (muziek+teksten) van de begrafenis en kerkdienst morgen. Er moet zoveel geregeld worden. Dianta en Edo zijn samen erg sterk. Huilen samen, maar lachen ook nog af en toe samen.'. Vooral het uitzoeken van de muziek brengt veel emoties met zich mee, want wat zijn er mooie nummers die verwoorden hoe wij ons voelen, die bij ons passen en passen bij het afscheid dat wij je willen geven. Uiteindelijk hebben we gekozen voor nummers van Nick en Simon ('Welkom'), Keane ('A bad dream' en 'You are young'), Blof ('Zo mooi, zo mooi') en Passenger ('Let her go').

Laat in de middag zijn papa en mama klaar met alles regelen, de liturgie van de afscheidsviering is klaar. We besloten jou voor de laatste keer in bad te doen. Ondertussen draaiden we de muziek die we hebben uitgekozen voor tijdens de viering de volgende dag. Het is pijnlijk maar ook ontzettend fijn om jou de laatste keer een badje te geven. We vertellen je over de viering die papa en mama hebben samengesteld. Na je badje drogen we je zorgvuldig af en trekken we je je mooie mintgroene pakje aan, wat je ook aanhad na je geboorte. 

Die avond kwam iedereen langs om jou voor de laatste keer te bewonderen, Jort. Terwijl iedereen die avond binnendruppelt, heb ik voor het eerst het idee dat Fedde, hoe jong ook, er wat van meekrijgt. Hij ziet de bedroefde en soms ongemakkelijke gezichten en wordt steeds stiller en onrustiger. Het zijn erg emotionele momenten, Jort, deze avond. Papa en mama lopen met de eerste mensen mee naar boven en blijven steeds op jouw kamertje terwijl de mensen elkaar afwisselen. Een voor een nemen ze afscheid van je, zeggen ze je voor de laatste keer gedag. Je peetoom en peettante zijn de laatsten naast wie we aan je wiegje staan. Spontaan vraagt papa aan je peettante of ze je wil vasthouden. Ze twijfelt even maar zegt dan ja. We gaan met z'n vieren en jou naar onze slaapkamer, waar de schommelstoel nog staat waarop al het kraambezoek jou heeft vastgehouden. Je tante zit een hele tijd met je, kijkt heel liefdevol naar je en strijkt zachtjes over je handje en wangetje. Ook je peetoom houdt je nog even stevig vast, prent jouw gezicht in zijn gedachten. Deze momenten koester ik enorm, wat bijzonder en fijn dat ook zij jou hebben kunnen knuffelen! 

Wanneer het bezoek weer naar huis is, kruipen papa en mama met jou op bed. We nemen je op schoot, dicht tegen elkaar aan. We zeggen alle dingen tegen je die we je willen zeggen: hoe trots we op je zijn, hoe je voor altijd een plekje in ons gezin zult hebben als onze tweede zoon, welke plannen we hadden voor jou en je grote broer, hoeveel we van je houden... We hebben het over de volgende dag: dat we jou het mooist denkbare afscheid willen geven. Deze herinnering staat voorgoed in mijn geheugen gegrift, ik zal dit moment nooit vergeten. Wat de pastor eerder die dag zei, is echt waar: hoe kort jouw leven ook is geweest, Jort, de herinneringen die we hebben zijn zoveel waard!