Pijnbestrijding tijdens de bevalling

Er zijn verschillende vormen van pijnbestrijding tijdens de bevalling mogelijk en in gebruik. Dat er in Nederland vaak terughoudend wordt omgegaan met medische pijnstilling heeft te maken met onze cultuur en een extra kans op complicaties. De meeste vormen van pijnstilling hebben niet alleen invloed op de conditie van je baby, maar ook voor jezelf zijn er risico's aan verbonden. Daarnaast is bekend dat medische pijnstilling de kans op een kunstverlossing, zoals een vacuümextractie (zuignap op het hoofdje van de baby), groter maakt. De verloskundige kan je er alles over vertellen.

Welke vormen van pijnstilling zijn er thuis of in het geboortecentrum mogelijk?

Naast voorlichting en voorbereiding tijdens de zwangerschap op wat pijn tijdens de bevalling voor jou kan betekenen, moet je denken aan steun van je verloskundige/kraamverzorgende/partner/vriendin/familie tijdens de ontsluitingsperiode. Deze steun kan je vaak net door het zwaarste moment heentrekken.

Rustgevende muziek, rugmassage, warm water onder de douche of in bad, in beweging blijven en samen puffen, zijn allemaal eenvoudige manieren om tijdens het grootste deel van de ontsluiting de pijn dragelijk te houden.

Geboorte-Tens (elektrostimulator voor plaatselijke pijnstilling)

Dit is een apparaatje dat pijnprikkels zoals weeënpijn of chronische pijn plaatselijk kan beïnvloeden. Zo wordt de intensiteit van de pijn minder.

Relivopan (Lachgas)

Op dit moment bestaat er in sommige geboortecentra de mogelijkheid om met lachgas tijdens de ontsluiting de pijn te verminderen . Deskundigen verwachten dat deze vorm van pijnstilling komend jaar een belangrijk alternatief kan worden voor de ingrijpender ruggenprik. Lachgas wordt in het buitenland al veel gebruikt (Engeland, Zweden). Vrouwen dienen zich via een kapje op de mond het gas toe dat de pijn niet wegneemt, maar wel verlicht zodat de scherpe randjes zullen verdwijnen. Er is geen gynaecoloog of anesthesist bij nodig; je verloskundige en de kraamverzorgende zijn hier speciaal voor opgeleid.

Welke vormen van pijnstilling zijn er mogelijk in het ziekenhuis?

Ruggenprik (epiduraal)

Een ruggenprik is een injectie in de onderrug met een combinatie van pijnstillende medicijnen (de gebruikte medicijnen verschillen per ziekenhuis). Bij deze pijnbehandeling heb je nagenoeg geen pijn meer in je onderlichaam. Hoe werkt het? De anesthesioloog brengt onder plaatselijke verdoving onder in de rug via een naald een plastic slangetje aan. Daarbij moet je je rug bol maken en stil blijven liggen of zitten. De naald gaat er weer uit en het slangetje dat blijft zitten wordt aangesloten op een pomp die continu een kleine hoeveelheid verdovingsmiddel toedient. Daarnaast kun je vaak zelf met een druk op een knop, die verbonden is met deze pomp, als het nodig is wat extra verdovingsmiddel geven.

Remifentanil pompje

Het middel Remifentanil is een morfineachtige stof die wordt toegediend via een slangetje in de ader van de arm (infuus) en zit vast aan een pompje. Je kunt zelf met een drukknop de hoeveelheid Remifentanil bepalen die je toegediend krijgt. Het pompje is zo afgesteld dat je jezelf nooit te veel kunt geven. Het middel werkt na 1 minuut en houdt tot 10 minuten per dosis aan.

Verdovende injectie

Deze injectie (Pethidine) wordt toegediend in je bil of bovenbeen. Pethidine lijkt op morfine, het werkt binnen een half uur. Anders dan een ruggenprik neemt pethidine de pijn niet helemaal weg. Het verdooft volgens veel vrouwen wel de ergste pijn. Pethidine werkt 2 tot 4 uur. Sommige vrouwen ervaren enkele nadelen, zoals: misselijkheid, hoofdpijn of duizeligheid. Vanwege de verdovende werking ook voor je baby, wordt pethidine niet meer gegeven aan het eind van de ontsluiting.

Steriel water injecties

Steriel waterinjecties in de huid van de onderrug vormen een eenvoudige pijnbehandeling tegen lage rugpijn tijdens de ontsluiting. Pijnvermindering treedt snel op (het ingespoten water vormt een bolletje dat drukt op de plaatselijke zenuw waardoor deze verdooft raakt), meestal al meteen na de toediening van de injecties. Het effect kan volgens internationaal onderzoek wel 45 minuten tot 2 uur aanhouden. De methode is vooral geschikt voor een korte, snelle actie bij vrouwen die veel rugpijn ervaren tijdens de ontsluiting. Steriel water injecties kunnen zowel thuis als in het ziekenhuis gegeven worden. Niet iedere zorgverlener heeft er ervaring mee. Bespreek je eventuele wens tot deze vorm van pijnstilling al tijdens de zwangerschap met je verloskundige of gynaecoloog.

Wat wordt er vergoed?

Alle vormen van pijnbestrijding in het ziekenhuis worden vergoed, alsook het gebruik van Lachgas en Steriel Waterinjecties thuis.

Heb jij pijnbestrijding gehad tijdens je bevalling en hoe heb je dit ervaren?