Wintertijd en vroeg wakker? Zo pak je het aan volgens de expert!

Wat de wintertijd doet met het ritme van je kind

De overgang naar de wintertijd betekent dat de klok één uur teruggaat. Voor jonge kinderen voelt dat alsof de dag ineens een uur eerder begint. Hun biologische klok volgt namelijk geen klok, maar licht, routine en vaste signalen zoals eten, spelen en slapen.

Rianne legt uit: “In de praktijk zie je dat kinderen de eerste dagen ineens vaker en eerder wakker worden, omdat hun interne klok nog op de oude tijd loopt. Hun lichaam maakt dan op het oude tijdstip nog cortisol aan (het wakkerhormoon), terwijl melatonine (het slaaphormoon) pas later op gang komt. En waar volwassenen denken: “het is nog vroeg, ik draai me nog even om”, hebben jonge kinderen geen tijdsbesef. Hun lijf zegt simpelweg: de dag is begonnen. Het ritme heeft dus even tijd nodig om zich opnieuw af te stemmen op de kloktijd.”

Zo bereid je je kind voor op de wintertijd volgens Rianne

Je kunt volgens Rianne op verschillende manieren zorgen dat de overgang soepel verloopt:

⭐ Aanpak 1: Geleidelijk verschuiven
Begin vier à vijf dagen van tevoren met het ritme elke dag iets later te maken. Leg je kind elke dag zo’n 10 tot 15 minuten later in bed en verschuif ook dutjes, eetmomenten en het ochtendritueel. Zo went het lichaam stap voor stap aan de nieuwe tijd.
💗 Ideaal voor jonge of gevoelige kinderen die moeite hebben met plotselinge veranderingen.

🌙 Aanpak 2: Cold turkey
Je kunt er ook voor kiezen om de klok gewoon te verzetten en direct het nieuwe tijdschema te volgen. De eerste dagen zal je kind misschien wat eerder wakker worden of sneller moe zijn, maar dat herstelt meestal vanzelf.
💗 Fijn voor oudere of flexibele kinderen die makkelijk meebewegen.

🌓 Aanpak 3: Aanpassen ná de tijdswisseling
Geen tijd om voor te bereiden? Geen probleem. Je kunt ook na de klokverandering beginnen met kleine aanpassingen. Leg je kind de eerste avonden iets later in bed (nieuwe tijd) en schuif zo langzaam naar het gewenste ritme toe.
💗 Handig als de dagen voor de klokwisseling druk zijn of als je kind snel overprikkeld raakt.

Fouten die ouders vaak maken

Volgens Rianne is er geen goed of fout, maar wel iets om op te letten: “Sommige ouders maken zich erg druk om de wintertijd, en dat helpt niet. Wees mild voor jezelf en onthoud: het komt altijd weer goed. Als je kindje al een vroege vogel is, zal het misschien een paar dagen nóg iets eerder wakker zijn, maar daarna herstelt het ritme vanzelf.”

Ze benadrukt dat het niet alleen om slaap gaat: “Je past niet alleen het slaappatroon aan, maar ook licht, beweging en voeding. Die helpen allemaal mee om het ritme weer bij te stellen.”

Tips om sneller te wennen aan het nieuwe ritme

Rianne: “’s Morgens helpt het om meteen veel licht toe te laten: gordijnen open, lampen aan, samen ontbijten en het liefst even naar buiten. Zo geef je het lichaam van je kind een duidelijk seintje dat de dag begonnen is. ’s Avonds werkt juist het tegenovergestelde: licht dimmen, prikkels verminderen en een vast bedritueel aanhouden. Denk aan een badje, voorlezen of zacht muziekje. Dat helpt om de biologische klok opnieuw goed af te stemmen en de aanmaak van slaaphormonen op de nieuwe tijd aan te passen.”

Lees ook

Ruimte is óók liefde

Vergeet jezelf niet

De tijdsverandering is niet alleen wennen voor kinderen, maar ook voor ouders. “Veel ouders vergeten dat ook hun eigen systeem moet wennen aan de overgang naar wintertijd. Zorg overdag voor veel licht en in de avond juist voor rust. Ga ’s ochtends even naar buiten of zet binnen het licht vol aan, zodat je brein het seintje krijgt dat het dag is.”

Een vast ritme helpt ook: “Probeer op dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan, ook in het weekend. De biologische klok houdt van voorspelbaarheid, dat helpt om vermoeidheid te verminderen.” 

En als laatste: ontladen helpt. “Een korte wandeling, een warm bad of even stilte aan het einde van de dag kan al genoeg zijn om je zenuwstelsel tot rust te brengen. De sfeer in huis werkt aanstekelijk. Als jij vertraagt, daalt ook de spanning bij je kind. Rust bij jou betekent rust bij hen.”