Zit toch eens stil!

Ik moet er steeds aan denken. De vraag om hulp eergisteren van een moeder in een besloten Facebook-groep. Haar dochtertje van zes kon niet stil zitten met haar handen in de kring en de juf zei er steeds iets van. Tegen het kindje. Maar ze kon er maar niet mee stoppen. Bah, van het typen er over voel ik al weer boosheid in me opkomen. Deze Facebook-groep gaat over ADHD. Je snapt, dit meisje zal ook ADHD hebben. En even voor de nuancering: de juf zegt herhaaldelijk tegen het meisje dat ze stil moet zitten met haar handen, dat ze teveel wappert met haar handen. Dit is niet besproken met de moeder. Nee, in de kring, tegenover de hele klas (en o kinderen kunnen zo hard zijn), wordt het meisje herhaaldelijk voor schut gezet over haar beweeglijkheid. De moeder vroeg nu om een oplossing in haar post. Nou, die oplossing is er zeker. Maar die ligt niet bij de moeder of het meisje, maar bij die juf!

Ik ben nog maar een half jaar geleden in de wonderlijke wereld van ADHD gestapt. Daarvoor wist ik wel ongeveer wat het was, althans, ik dacht er iets van te weten. Toen een arts afgelopen najaar vroeg of ik wel eens overwogen had of ik geen ADD of ADHD had, had ik zó'n ontzettende berg weerstand. Die initieel aardige arts vond ik instant een eikel. Wat dacht hij wel niet. Ik ben zó niet het type daarvoor. Nee, inderdaad, ik paste niet in het zeer beperkte tunnelvisie-plaatje dat ik had over ADHD. Maar toen ik er toch over ging lezen (met als doel hem wel eens ongelijk te geven), was ik binnen enkele minuten om. De stukken die ik las, leken door mij zelf geschreven. Bijna alles herkende ik er in. Op een gegeven moment hóópte ik zelfs op de diagnose. Dan was mijn puzzel eindelijk compleet. Al die jaren van onrust in mijn hoofd, van kinds af aan al niet kunnen inslapen door de 300 gedachten per minuut die 24/7 door mijn hoofd razen, in de klas alles als eerste snappen maar bij toetsen/ tentamens de boel verknallen door alles tot op het laatst laten te aankomen of je door slechte concentratie niet goed voorbereid te hebben, je altijd  net anders voelen dan anderen. Mijn ADHD speelt zich vooral intern af. Maar er zit een stukje H van Hyperactive in mijn lijf. Ik ben niet perse een stuiterbal, maar mijn handen kan ik eigenlijk niet stil houden. Ik moet altijd wel iets wiebelen, wapperen, friemelen. Als ik televisie kijk, tel ik vaak de woorden die iemand zegt mee met mijn vingers. Niet als tik, geen dwangmatigheid. Gewoon om mijn handen maar iets te doen te geven. Doe ik dat niet, dan is er weer een filter weg en ga ik van 300 naar 500 gedachten per minuut. Oftewel, beweeglijk zijn kan me juist veel beter doen concentreren. Het zijn kleine bewegingen, meestal alleen mijn handen/ vingers of een wiebelende voet. Ik kan stilzitten op een stoel, maar mijn hele lijf stil houden op die stoel kost me onwijs veel energie. 

Maar...dan denk ik terug aan vroeger. Toen ik een jong meisje was op de basisschool. Als ik enthousiast iets vertelde voor de klas, denk aan een spreekbeurt waar ik heel veel tijd in had gestoken qua voorbereiding, kreeg ik al gauw opmerkingen over mijn wapperende handen. Weet je hoe k*t dat eigenlijk is? Je hebt een goed verhaal, maar duidelijk is je toehoorder niet naar je inhoud aan het luisteren en is alleen bezig met je wapperende handen. Je voelt je niet serieus genomen. En zo ook in gesprekken. 
Het waren niet zo zeer kinderen die er iets van vonden, maar de volwassenen. De juffen en meesters op school, ouders van kindjes waar ik bij speelde. Blikken die van je enthousiast vertellende gezicht afgleden naar je handen (en ja dat had ik als kind ook haarfijn door). Voor die mensen zat er vast geen kwade bedoeling bij. Maar voor mij was het steeds weer de zoveelste die me er op wees dat ik iets anders deed dan anderen. Dat ik niet serieus te nemen was, maar een komisch onderwerp voor flauwe grapjes. "Oe meid kijk uit dat ze er niet af vliegen, die handen van je". "Je hoeft niet zo nerveus te doen met je handen hoor, ik ben het maar". "Kijk uit dat je niemand raakt hè!". Ja maar, ja maar...ik was iets aan het vertellen. Was dat echt zó oninteressant, dat er volledig aan voorbij gegaan moest worden? Was ik zo weinig respect waard? Mij is immers geleerd dat je altijd het respect moet opbrengen om oprecht naar een ander te luisteren. En als ik ergens goed in ben, ondanks mijn ADHD, is het wel oprecht en goed luisteren. Misschien wel, bedenk ik me nu ter plekke, omdat ik het zo rot vond als mij het idee gegeven werd dat er niet oprecht naar mijn verhaal geluisterd werd. Dan zorg ik dat ik het wél goed doe. En ja, wat deed ik: ik ging me 'aanpassen'. Ik zorgde dat ik stiller zat dan de meesten. Ook al borrelde er dan zoveel onrust in mijn lijf. Suck it up, dan krijg je in ieder geval geen spottende opmerkingen. Besefte ik in een onbewaakt ogenblik dat men weer naar mijn drukke handen ging kijken? Dan ging ik er letterlijk op zitten. 

Maar dan kwamen de opmerkingen wel over mijn 'geratel'. Waar bij de meesten hun gedachten een relaxed ritje maken binnen de bebouwde kom, is mijn hoofd van binnen een Nürburgring. In volle snelheid razen mijn gedachten als een Formule 1-wagen door mijn hoofd. Alle info die binnen komt, wordt meteen het circuit op geschoten en wordt doorgaans enorm snel verwerkt. De respons hierop (een actie, antwoord of plan) komt dan ook snel. Niet eens meteen impulsief, ik denk ook gerust na voor ik iets zeg. Maar dat nadenken gaat nu eenmaal ook snel. Alles moet snel bij mij. De Inside Out-poppetjes in mijn hoofd lijken versneld afgespeeld te werken. Dus langzaam lopen, langzaam eten, langzaam praten, dat zien ze totaál niet zitten! Van te trage computers raken ze meteen over de flos. Van te langzaam pratende mensen willen ze gaan stuiteren (ze doen het niet, want van mij moeten ze oprecht iemand aanhoren. Maar het kost zóveel energie, vooral omdat je vaak al lang weet wat er gaat komen, maar het komt maar niet. Niet snel genoeg althans). Oftewel, snelheid is wel een sleutelwoord bij mij. En zo praat ik ook. Maar ook hier heb ik al zo vaak opmerkingen over gehad. "Poeh ik word al moe als ik naar je luister." Zelfs even geleden nog, door collega's. Terwijl ik praat, over iets niet grappigs, maar wel belangrijk, zie ik de blikken van mijn collega's afdwalen naar elkaar. Een veel betekenende blik wordt uitgewisseld met 'aw-grijns' (aww ze doet het weer). Nou die blik ken ik inmiddels wel dames. Dus ik pas mijn spreektempo al weer aan. Maar het mocht niet baten. De opmerking kwam al tussen mijn verhaal door "Jemig doe rustig joh, ik word helemaal hyper van je!". Je kunt je wel weer verdedigen dat ik JUIST rustig ben als ik in mijn eigen tempo mag praten, dat ik JUIST gespannen en hyper raak van mezelf afremmen. Maar why bother. Duidelijk was de inhoud van mijn verhaal op dat moment (terwijl het ging om iets wat hen juist aan ging) minder boeiend dan de snelheid waarmee ik het vertelde. Mijn handen waren zelfs netjes in het gareel, door bewust een stapel papieren vast te houden. De zoveelste frustratie. Als ik in professionele gesprekken zit -immers, ik voer dagelijks adviserende of coachende gesprekken met studenten- ben ik me extra bewust van hoe ik praat. Het tempo, het volume, de lichaamstaal, alles klopt. Beloofd. Dan heb ik mijn professionele pet op. Ook tijdens de presentaties en voorlichtingen die ik regelmatig geef. Maar als ik bij mensen die ik wat beter ken, ook die zakelijke pet op moet houden, dan is dat frustrerend. Ik wil ook wel eens mezelf kunnen zijn, zonder continu zo onwijs zelfbewust te zijn van álles, op álles te moeten letten. Laat me soms lekker mijn enthousiaste verhaal doen. Met wapperhanden, met hoge snelheid. Ik doe dat niet altijd, maar soms wil ik even niet opletten, gewoon lekker in het enthousiaste moment op gaan. Alleen mijn BFF Marleen heeft me, als enige, er nog nóóit een opmerking over gegeven. Zij heeft me altijd laten doen zoals ik deed. Zonder waardeoordeel, zonder blikken of opmerkingen. Ook in mijn puberjaren, toen ik nog véél sneller praatte en véél meer wapperde. Gouden mens is het toch. En zeker nu ik de diagnose heb. Ik heb mezelf hierdoor veel meer geaccepteerd. Mijn 'soms anders zijn of voelen'. Prima! En ja, daar zal ik ook wel eens op een ADHD-manier door praten. Bij deze: deal with it mensen. Iemand met een aandoening aan het been vraag je ook niet om door te lopen. Iemand die stottert vraag je ook niet om nou gewoon eens zijn zin af te maken. Iemand die blind is vraag je ook niet om uit zijn doppen te kijken. Dus vraag dan iemand die met ADHD ook niet om stil te zitten of langzaam te praten a.u.b. Bij mij was de diagnose er 34 jaar lang niet (en dan nog waren de opmerkingen niet nodig geweest, trage praters wordt immers ook niet gevraagd om nou eens door te praten). Maar bij het meisje van zes op Facebook was de ADHD wél bekend. En dat wist de juf in kwestie ook. Als je niet tegen beweeglijke kinderen kunt (welk kind zit er nu helemaal stil als een standbeeld?), als je geen begrip kunt opbrengen voor iemand die er ook nog eens niets aan kan doen, als je niet geleerd hebt dat bewegen juist concentratie-bevorderend werkt bij kinderen volgens nieuwe onderzoeken, als je het nodig vindt om hier steeds klassikaal opmerkingen over te maken, als je niet door hebt hoe een kind zich daar gekleineerd door voelt, voor schut gezet, zich raar voelt neergezet zo, wat doe je dan in vredesnaam voor een klas?? En dan nog een groep drie met kleine kinderen ook. Ga eens naar een loopbaanbegeleider zou ik zo zeggen, je hebt duidelijk een carrière-switch nodig. 

En tegen dat meisje wil ik zeggen: meid, je bent prachtig zoals je bent. Verander voor niets en niemand, tenzij je dat zelf wilt. Voor jezelf. Je mag trots zijn op jezelf én je wapperhanden. En mensen die er niet tegen kunnen, moet je maar eens naar Italië of Zuid-Amerika sturen, dáár kunnen ze pas lekker snel en fysiek wapperend praten. Dan val jij reuze mee :-).