Rouwen als moeder

De marathon die nooit stopt

Rouwen terwijl je moeder bent, is alsof je iedere dag een marathon moet lopen. Je bent uitgeput, verdrietig, soms compleet leeg. Maar er staan nog veertig to-do’s op je lijstje: broodtrommels vullen, naar school brengen, huiswerk begeleiden, troost bieden. En dan heb je ook nog het verdriet van je kinderen, waarbij ieder kind het anders ervaart en ook iets anders nodig heeft.

Hoe houd je als moeder in rouw je hoofd boven water? Hoe zorg je ervoor dat je niet verzuipt?

Het eerlijke antwoord: soms mag je even verzuipen. Soms mag je het even niet weten. En soms is het ook allemaal gewoon heel erg klote en zwaar. En dan heb je een keuze: laat ik dit toe of niet?

De paradox van rouw en moederschap

Rouwen als moeder is een vreemde paradox. Enerzijds is het ontzettend zwaar – je eigen verdriet krijgt nauwelijks ruimte omdat je er moet zijn voor je kinderen. Anderzijds zorgt het moederschap er juist voor dat je een dagstructuur hebt. Je moet eruit. Je moet gezond eten koken. Je moet naar buiten, naar school, naar het speelplein.

Die structuur kan je redding zijn op dagen dat je anders misschien in bed zou blijven liggen.

En dan zijn er de kinderen zelf. Kinderen zijn wonderlijk flexibel in hun emoties. Het ene moment kunnen ze intens verdrietig zijn, het volgende moment zijn ze alweer aan het spelen, aan het lachen. Ze leven volledig in het moment.

Hier kunnen wij als volwassenen zoveel van leren: in het moment voelen wat er is, zorgt ervoor dat je je weer lichter voelt. Dat je weer kunt genieten van de mooie dingen, ook al draag je verdriet met je mee.

Wanneer rouw trauma wordt

In de maatschappij wordt vaak gedacht dat alleen een ongeval, onverwacht overlijden of misbruik kan leiden tot een trauma. Maar trauma omvat zoveel meer. Trauma betekent letterlijk: wond. Een wond die diep van binnen openligt en die een behoefte heeft.

Het verlies van je partner, je kind of een andere geliefde – zeker als je tegelijkertijd moeder moet zijn – kan zo’n diepe wond slaan. Je staat op overlevingsstand. Je zorgt voor iedereen behalve voor jezelf. Je onderdrukt je emoties omdat ze te groot zijn, omdat je moet functioneren.

Wat er dan gebeurt? Die bal komt steeds harder omhoog. Je wordt overspoeld op momenten dat er relatieve rust is. Paniekaanvallen. Slapeloosheid. Niet meer echt aanwezig zijn in het hier en nu.

Ik herken het maar al te goed. Tijdens de ziekte van mijn man – hij had ALS en overleed na tweeënhalf jaar – stond ik volledig op overlevingsstand. Ik zorgde voor hem, voor de kinderen, voor het huishouden. Ik ging op stresshormonen. Het gevolg: ik viel 24 kilo af, sliep niet meer en kon niet meer werken als verloskundige.

De trigger die alles terugbrengt

Trauma slaapt nooit. Op ieder moment van de dag kan het traumadeel getriggerd worden. Een datum. Een geur. Een liedje. Een situatie die lijkt op toen.

Vandaag, zes jaar na zijn overlijden, sta ik voor zijn urn en voel ik die pijnscheut weer. De angst. De druk op mijn borst. Net zoals toen het trauma ontstond.

Maar dit keer doe ik iets anders. Dit keer kies ik ervoor om mezelf niet af te leiden van deze pijn, maar om er verbinding mee te maken.

Ik voel de tranen stromen – een ontlading van cortisol. Door die ontlading ontstaat er ruimte en rust. Ik voel weer de enorme liefde die ik voor hem heb. En tegelijkertijd ontstaat er een glimlach. Het is fijn om hem zo dichtbij te voelen. Ik voel me dankbaar dat hij mijn man mocht zijn.

Mijn kindjes komen bij me staan. Ik voel hun lijfjes ontspannen. We zijn in verbinding met elkaar. En dat is een signaal dat het trauma aan het helen is.

Hoe blijf je overeind als rouwende moeder?

Er is geen handleiding voor rouwen tijdens het moederschap. Maar dit heb ik geleerd:

Weet dat trauma geheeld wil worden. Als het zich laat zien, is dat geen zwakte. Het is een uitnodiging om te helen.

Geef je verdriet ruimte, ook als dat ongemakkelijk voelt. Wegduwen maakt het alleen maar groter.

Wees mild voor jezelf. Je hoeft niet sterk te zijn. Je mag het zwaar vinden. Je mag het even niet weten.

Leer van je kinderen. Hun vermogen om in het moment te zijn, om verdriet te voelen én daarna weer te spelen, is een les in veerkracht.

Zoek de juiste hulp. Niet alle hulp werkt voor iedereen. Trauma vraagt om een specifieke aanpak, omdat het zich opslaat in een ander deel van je hersenen dan cognitieve gedachten.

Je bent niet alleen

Als jij een moeder bent die rouwt – om je partner, je kindje, je ouder, je vriend – wil ik dat je weet: je bent niet alleen. Het is zwaar. Het is een marathon die nooit lijkt te stoppen. En soms is het oké om even te verzuipen.

Maar er is ook hoop. Er is heling mogelijk. Stap voor stap. Traan voor traan. Moment voor moment.

En op die momenten dat je denkt dat je het niet redt? Kijk dan naar je kinderen. Zij laten zien dat verdriet en vreugde naast elkaar kunnen bestaan. Dat je kunt rouwen én leven. Dat liefde sterker is dan verlies.

Heb jij hulp nodig bij het verwerken van rouw, verlies of trauma?
Bij Praktijk MeerZicht begeleid ik vrouwen die worstelen met verlies, trauma en de uitdagingen van het moederschap. Je hoeft het niet alleen te doen.