Hoeveel schermtijd is gezond voor mijn tiener?

Wat is eigenlijk ‘gezonde’ schermtijd voor tieners?

De meningen lopen uiteen, maar volgens richtlijnen van onder andere het Nederlands Jeugdinstituut en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) ligt de aanbevolen schermtijd voor tieners (12-18 jaar) gemiddeld rond de 2 tot 3 uur per dag voor ontspanning. Schoolwerk komt daar nog bovenop.

Belangrijk om te weten: het gaat vooral om wát ze doen met die schermtijd. Er is een groot verschil tussen urenlang scrollen op TikTok en een creatieve video maken of huiswerk via de laptop doen. Niet alle schermtijd is per definitie slecht – het gaat om de balans.

Waarom is schermtijd een uitdaging voor tieners (én hun ouders)?

De puberteit is een fase waarin je tiener steeds meer zijn of haar eigen identiteit ontwikkelt. En ja, die identiteit leeft voor een groot deel online. Dat is soms lastig voor ons als ouders, zeker als je je kind het liefst nog even wil beschermen tegen alles wat op het internet rondwaart.

Wat maakt het lastig?

• Schermen zijn verslavend. Social media apps zijn erop gemaakt om je aandacht vast te houden.
• Je tiener wil ‘erbij horen’ en heeft vaak FOMO (Fear Of Missing Out).
• Veel schoolopdrachten en sociale contacten verlopen digitaal.
• Je hebt als ouder minder controle dan toen ze jonger waren.

We willen onze kinderen beschermen tegen de negatieve effecten van te veel schermtijd, zoals verminderde slaap, slechtere concentratie en minder beweging. Tegelijk wil je ze ook niet volledig afsluiten van hun digitale wereld. Begrijpelijk dus, als je soms met je handen in het haar zit.

Wat zijn de gevolgen van te veel schermtijd?

Te veel schermtijd bij tieners kan op verschillende vlakken invloed hebben, zowel fysiek als mentaal. Hier zijn een paar dingen om in de gaten te houden:

Slaapproblemen

Blauw licht van schermen kan de aanmaak van melatonine verstoren. Dat is het stofje dat je slaperig maakt. Hierdoor kunnen tieners moeite hebben met inslapen, wat hun energieniveau overdag beïnvloedt.

Concentratieproblemen

Langdurig gebruik van schermen kan leiden tot minder focus. Het constante switchen tussen apps en prikkels maakt het moeilijker om langere tijd aandacht te houden bij één taak – zoals huiswerk.

Minder lichaamsbeweging

Tieners brengen soms uren per dag zittend achter een scherm door. Dit gaat vaak ten koste van buiten spelen, sporten of gewoon actief bezig zijn.

Mentale gezondheid

Sociale media kunnen het zelfbeeld van je tiener beïnvloeden. De continue stroom van perfecte plaatjes en vergelijkingen met anderen kan leiden tot onzekerheid, stress en zelfs depressieve gevoelens.

Hoeveel schermtijd is dan wél gezond?

Er is geen magisch getal dat voor iedere tiener geldt. Maar hier zijn wat richtlijnen die je als ouder kunt aanhouden:

• Voor ontspanning: 2 tot 3 uur per dag.
• Voor schooltaken: zo veel als nodig, met regelmatige pauzes.
• Geen schermen een uur voor het slapen gaan.
• Minimaal 1 tot 2 uur per dag actief bewegen.

Deze balans helpt je tiener om op een gezonde manier met schermen om te gaan, zonder dat je in een controlerende ouder verandert.

Tips om gezonde schermtijd bij tieners te stimuleren

Het is misschien niet altijd makkelijk, maar er zijn zeker manieren om je tiener te begeleiden zonder het gevoel te geven dat je alleen maar dingen verbiedt. Hier komen een paar praktische en realistische tips:

1. Maak afspraken samen

Laat je tiener meedenken over schermtijdregels. Bijvoorbeeld: geen telefoon aan tafel, maximaal één uur gamen per dag, of schermvrije avonden. Als je kind meepraat, voelt het minder als een straf en meer als een gezamenlijke afspraak.

2. Geef zelf het goede voorbeeld

Tieners prikken er zo doorheen als jij zelf constant met je telefoon bezig bent. Zet dus zelf ook die telefoon weg tijdens het eten of op gezinsmomenten. Practice what you preach.

3. Creëer schermvrije zones

Denk aan de slaapkamer of de eettafel. Maak het gezellig met een boek, muziek of een bordspel, zodat schermvrije tijd geen straf voelt, maar een leuk alternatief wordt.

4. Gebruik schermtijdtools

Apps zoals Google Family Link of Apple’s Schermtijd helpen je om zicht te houden op het gebruik en om limieten in te stellen. Dit hoeft niet controlerend te zijn – bespreek het juist samen.

5. Stimuleer offline activiteiten

Bied alternatieven aan: samen koken, wandelen, een creatieve hobby, sporten of vrijwilligerswerk. Help je tiener ontdekken wat hij of zij leuk vindt buiten het scherm om.

En als het toch uit de hand loopt?

Dat gebeurt bij iedereen weleens. De kunst is om niet meteen in paniek te raken, maar het gesprek open te houden. Kijk samen terug: waarom liep het uit de hand? Was het verveling, stress, of gewoonte? Door begrip te tonen en samen oplossingen te zoeken, geef je je tiener vertrouwen en tools om zelf bewuster om te gaan met schermen.

Tot slot: blijf in verbinding

Er is geen perfecte formule voor hoeveel schermtijd gezond is voor jouw tiener, maar wat wél altijd werkt: in gesprek blijven. Toon interesse in wat je kind online doet. Vraag wat ze leuk vinden, waar ze zich zorgen over maken, of wie ze volgen op Instagram. Juist door betrokken te blijven, kun je begeleiden zonder te controleren.

Schermtijd hoeft geen strijd te zijn – het kan ook een kans zijn om je kind beter te leren kennen. En dat is misschien nog wel het mooiste cadeau dat je als moeder kunt geven.