Tieners op de SEH

Ik kijk niet eens meer op van dit soort berichten. Weekendavonden op de SEH zijn voorspelbaar in hun onvoorspelbaarheid: alcohol, drugs, vechtpartijen, gebroken ego’s én soms gebroken botten. Maar wat elke keer weer anders is, zijn de gesprekken die we voeren — vooral met minderjarigen die niet willen dat hun ouders op de hoogte worden gesteld.

Deze jongeman strompelt binnen, ruikt alsof hij in een zwembad van goedkope wodka heeft gezwommen en mompelt: “Je gaat m’n ouders toch niet bellen, hè?”
Dit is het moment waarop medezeggenschap botst met verantwoordelijkheid… Minderjarigen hebben namelijk wel recht op privacy, maar ook op goede zorg. En wij als zorgverleners hebben plichten — wettelijke, medische en morele.

Wat mag een tiener zelf beslissen?

De Nederlandse wet is hier redelijk duidelijk in:

Leeftijd 12–16 jaar
– De tiener heeft samen met de ouders beslissingsrecht.
– Ouders moeten in principe geïnformeerd worden en toestemming geven.
Maar: als het belangrijk is dat de jongere zelf zorg ontvangt, en hij/zij dat zelf wil, mogen wij die zorg geven zonder toestemming van de ouders.

Leeftijd 16–17 jaar
– Jongeren zijn zelfstandig beslissingsbevoegd.
– Ouders hebben geen recht op automatische inzage of informatie.
Wij mogen alleen contact opnemen met ouders als de jongere instemt, of er sprake is van ernstig gevaar of levensbedreigende situaties.
En hier beginnen de discussies in de praktijk vaak.

Maar hoe zit dat in de echte nachtelijke SEH-chaos? Een vechtpartij waarbij iemand bewusteloos is geweest? Een GHB-gebruiker die dreigt te stikken in zijn eigen braaksel? Een vijftienjarige die zo dronken is dat hij niet meer weet waar hij woont? Dan komen onze professionele plichten om de hoek kijken…

Onze plichten als SEH-verpleegkundigen kun je opsplitsen in drie hoofdverantwoordelijkheden:

Veiligheid voor álle betrokkenen:
Soms betekent dit de beveiliging erbij halen, politie informeren of ouders bellen omdat de thuissituatie essentieel is voor nazorg.

De gezondheid van de patiënt waarborgen:
Als een minderjarige gevaar loopt — fysiek of mentaal — moeten wij ingrijpen. Dat kan betekenen dat we tóch ouders bellen, zelfs als de tiener dat niet wil.

De jongere zoveel mogelijk betrekken en serieus nemen:
Ook als iemand dronken is en ruikt naar Red Bull en rum, blijft het onze taak om uit te leggen wat er gebeurt, keuzes voor te leggen waar mogelijk, privacy te respecteren en hen te behandelen met waardigheid (hoe uitdagend dat soms ook is).

Maar niets is zo lastig als een jongen van vijftien die ons smekend aankijkt en zegt: “Als je mijn ouders belt, vermoorden ze me.”
Dat is het moment waarop je als verpleegkundige moet laveren tussen verantwoordelijkheid, de wet, medische noodzaak en het vertrouwen van de jongere.

Soms probeer ik eerst te praten.
Soms lukt overtuigen en belt de jongere zelf.
Soms zie ik dat het écht niet anders kan.

En soms?
Soms breekt het mijn hart, maar bel ik alsnog.

Waarom zijn ouders soms onmisbaar?

Omdat tieners kwetsbaarder zijn dan ze lijken en ze vaak minder goed kunnen inschatten hoe ziek of gewond ze zijn. Verder haalt alcohol en drugs hun beoordelingsvermogen nog verder onderuit.
Als deze tieners weer wat helderder worden, zeg ik meestal:

“Je denkt dat wij je ouders bellen om je in de problemen te brengen.
Maar wij bellen ze om jóu uit de problemen te houden.”

En heel soms, als de storm is gaan liggen, knikken ze begrijpend. Heel soms…

De SEH is geen plek van oordelen. Het is een plek waar we beschermen, behandelen, uitleggen, grenzen stellen en soms beslissingen nemen waar niemand blij van wordt. Medezeggenschap van tieners is belangrijk — en wettelijk goed vastgelegd — maar het mag nooit ten koste gaan van hun veiligheid.

Alcohol, drugs en vechtpartijen horen helaas bij het weekend. Maar elke jongere die hier levend uitkomt, heeft recht op een nieuwe kans.

En wij?

Wij staan er, iedere vrijdag- en zaterdagavond opnieuw, klaar voor de volgende ronde.