Vooroordelen over het speciaal onderwijs

Hoewel ik met warme, nostalgische gevoelens terugdenk aan het Kinderen voor Kinderen uit de jaren ’80, is bovenstaande songtekst toch wel wat op het randje. Gelukkig legt de rest van de songtekst juist de nadruk op de mooie kanten van de LOM-school, die weliswaar eind jaren ’90 is afgeschaft, maar associaties oproept met het speciaal onderwijs van tegenwoordig. We moeten het de schrijvers van Kinderen voor Kinderen maar niet kwalijk nemen. “Een kind onder de evenaar is meestal maar een bedelaar” heeft de tand des tijds ook niet heel lekker doorstaan, maar was uit filantropisch oogpunt goed bedoeld, zullen we maar zeggen.

Wees even eerlijk… Welk beeld roept de term “speciaal onderwijs” bij jou op? Voordat wij hier als gezin mee te maken kregen, had ik zo mijn eigen gedachten over. Of liever gezegd: vooroordelen. Boy, was I wrong. Want in de paar maanden waarin mijn zoon hier nu naartoe gaat, is er een wereld voor ons opengegaan.

Speciaal onderwijs is zeker niet (alleen) voor kinderen die niet kunnen leren. Natuurlijk zitten er op het speciaal onderwijs óók kinderen die moeite hebben met leren, net zoals op het regulier onderwijs. Het speciaal onderwijs biedt alleen een andere manier van leren, waardoor deze kids juist alsnog kunnen uitblinken. Naast moeilijk lerende kinderen is speciaal onderwijs ook bedoeld voor kinderen met uitdagingen op het gebied van gedrag, emotie of lichamelijke ontwikkeling.

Zo kan mijn negenjarige inmiddels waarschijnlijk beter rekenen dan ik. (Ja oké, dit zegt niet alleen iets over het feit dat ook normaal begaafde kinderen naar het speciaal onderwijs kunnen gaan, maar ook iets over mijn eigen rekenkwaliteiten…)

Speciaal onderwijs is niet minder goed onderwijs dan regulier onderwijs. Sterker nog: in het speciaal onderwijs werken juist hoogopgeleide leerkrachten, begeleiders en therapeuten met veel deskundigheid op het gebied van leer- en ontwikkelbehoeften.

Voorheen moest mijn zoon mee in de massa, in een drukke klas met bijna dertig kinderen. Halverwege groep 4 geen M4-AVI-niveau? Matige score bij de Drie-Minuten-Toets? Eh, ja, dat krijg je met een taalontwikkelingsstoornis. Maar binnen het speciaal onderwijs staat het kind centraal, en niet de lesstof. Een kind hoeft niet in een mal te passen, maar mag stapje voor stapje groeien binnen zijn eigen mogelijkheden, zonder overvraagd te worden.

De kinderen op het speciaal onderwijs zijn juist vaak wél heel sociaal. Hoe zou het voelen als je van een klas waarin je altijd als “anders” werd gezien, overstapt naar een klas waarin “bijzonder” de norm is? Naar klasgenoten tegen wie je niet meer hoeft op te boksen, die mét je in plaats van óver je praten en je accepteren om wie je bent – juist met al je bijzonderheden?

De nieuwe klas van mijn zoon voelde als een warm bad voor hem. Er is dan ook extra aandacht voor de sociale dynamiek in de klas. Na een paar weken hoorde ik voor het eerst van de leerkracht de woorden die iedere ouder hoopt te horen over zijn kind, maar die – zeker voor kinderen met een beperking – niet vanzelfsprekend zijn:

“Hij hoort er helemaal bij.”