Tessa is CliniClown: “We geven kinderen even de regie terug, in een wereld waarin alles voor hen wordt bepaald”

Auditie doen

Een CliniClown word je niet zomaar. “Om bij CliniClowns te komen doe je auditie, met meerdere rondes. Er wordt gekeken naar je spelvaardigheid, maar ook naar hoe je omgaat met kwetsbare doelgroepen. Na de selectie volgt een halfjaar interne opleiding, dan zijn we vooral bezig met het clownsspel en contact maken. Daarna ga je het veld in.”

Een clown maakt niet alleen maar grappen. Hij voelt aan wat er nodig is en stemt daarop af

Tessa

Nieuwsgierig als een kind

Veel mensen denken dat het werk draait om grappig zijn, maar dat is niet zo. “Een clown is niet alleen een grappenmaker. Het is een karakter dat in het hier-en-nu leeft, nieuwsgierig is en alles met verwondering bekijkt. Omdat een clown zo in het moment leeft, kan hij snel schakelen. Hij voelt wat er nodig is en stemt daarop af. Soms is dat humor, maar soms ook stilte.”

Een dag in het leven van een CliniClown

Tessa werkt in ziekenhuizen in de buurt van haar woonplaats, altijd in duo’s. “Ik begin de dag met koffie met mijn collega, dan worden we bijgepraat door de medisch pedagogische zorg over de kinderen die er liggen. We weten meestal niet wat er precies met een kind aan de hand is, tenzij het belangrijk is voor onze benadering. Bijvoorbeeld: Een kind dat net een blindedarmoperatie heeft gehad, mag je niet te veel laten lachen, want dat doet pijn.”

Daarna trekken ze hun kostuum aan en gaan de kamers langs. “Soms doet een kind meteen mee, soms moet het even wennen of schrikt het. We kijken goed wat er op dat moment nodig is en lezen de sfeer in de ruimte om ons spel daarop af te stemmen.”

De regie teruggeven 

“In het ziekenhuis bepaalt iedereen van alles over een kind: de dokter, de ouders, het schema. Wij proberen dat even om te draaien.” In hun spel laten ze kinderen beslissen. “Als een kind nee zegt, is het nee. En als het wil spelen, volgen wij. Wij proberen, waar mogelijk, het kind regie te geven. Weer even laten voelen dat het zelf iets mag bepalen.”

Alles wat ze doen is geïmproviseerd. “We hebben geen script. Elke situatie is anders, elk kind is anders. We hebben wel wat spullen, zoals muziek of kleine accessoires, maar verder ontstaat alles in het moment.”

Hoe groot of klein, hoe sterk of kwetsbaar je ook bent: er is altijd ruimte voor een lach

Tessa

Een mini-avontuur 

Tessa herinnert zich een jongetje van zes dat al dagen in het ziekenhuis lag en met een fidget spinner speelde. “Ik wist niet wat dat was, dus het jongetje ging het uitleggen. Toen ging ik proberen hoe het werkte, met een bal uit mijn tas. Maar dat ging natuurlijk helemaal mis, de bal vloog door de kamer en hij lag dubbel van het lachen. Uiteindelijk zei hij: ‘jullie mogen anders die van mij wel proberen!’ Dat moment was zo mooi. Dat betekent dat een kind je vertrouwt.”

Ze zag ook de moeder ontspannen. “Ze keek naar haar kind en zag hem weer even lachen. Even was hij geen patiënt, maar gewoon kind. Dat vond ik ontroerend om te zien.”

Als de neus afgaat 

Het werk raakt haar, maar ze heeft geleerd om het niet mee naar huis te nemen. “We werken altijd in duo’s, dus je maakt alles samen mee. Dat helpt om te praten en dingen los te laten. Het kostuum en de neus helpen daar ook bij. Als het kostuum uitgaat, is de dag voorbij. Dat werkt voor ons net zoals bij een verpleegkundige die haar uniform uittrekt.”

Tessa’s werk leert haar dat lachen een vorm van ontladen is. “Hoe groot of klein, hoe sterk of kwetsbaar je ook bent: er is altijd ruimte voor een lach. Soms is het een bulderlach, soms een kleine glimlach, maar het lucht altijd op.”

Voelsprieten 

Een dag in het ziekenhuis kost veel concentratie. “Onze voelsprieten staan volledig naar buiten gericht. Wanneer we een kamer binnenstappen scannen we eerst de hele ruimte: wie zijn er en met welke medische attributen moeten we rekening houden? Dan stemmen we op elkaar af, zonder te overleggen. Dat kost energie. Na een werkdag lig ik vaak even een half uurtje op de bank om bij te komen. Maar het geeft ook energie, ik mag de hele dag spelen. En volwassenen spelen echt te weinig!”

Lees ook

Wanneer je baby een hartafwijking blijkt te hebben: Laura’s verhaal 

Bedtijdbezoeken 

Normaal gesproken werken de CliniClowns overdag, maar tijdens de donkere maanden gaan ze soms ook ’s avonds op pad. “In de donkere maanden van het jaar lijken de avonden in het ziekenhuis eindeloos te duren. Kinderen vinden het vaak spannend, kunnen moeilijk in slaap komen en hebben veel indrukken te verwerken van de dag. Een bedtijdbezoek brengt even wat lucht en licht voor het slapengaan. Want slaap hebben ze echt nodig voor hun herstel.”

Het mooiste compliment 

“Regelmatig worden we in de gangen aangesproken of nageroepen dat we mooi werk doen. Dat is zeker zo, en daar ben ik dankbaar voor. Maar het mooiste compliment is toch die lach. Een kind of ouder dat zichtbaar ontspant in een setting die allesbehalve relaxed is. Het geeft mij de bevestiging dat ik mijn werk goed doe. En dat is heel erg waardevol.”