Hoe beïnvloedt roken mijn vruchtbaarheid?

Waarom roken en zwanger worden zo slecht samengaan

Dat roken ongezond is, weten we allemaal. Maar dat roken je kans om zwanger te worden aanzienlijk verlaagt, wordt vaak onderschat. Roken heeft invloed op:

• de kwaliteit van je eicellen
• je hormoonhuishouding
• je menstruatiecyclus
• je eileiders
• je baarmoederslijmvlies
• en zelfs op de vruchtbaarheid van je partner

En dat is nog maar het begin.

Eicellen: kwetsbaarder dan je denkt

Eicellen zijn gevoelig en worden niet continu vernieuwd, zoals spermacellen dat wel doen. Je hebt ze al vanaf je geboorte. De schadelijke stoffen in sigarettenrook – zoals nicotine, koolmonoxide en teer – veroorzaken oxidatieve stress, waardoor eicellen sneller verouderen en beschadigen.

Dit kan leiden tot:

• minder goed rijpende eicellen
• meer chromosoomafwijkingen
• een onregelmatige eisprong

Het gevolg: zwanger worden wordt moeilijker en de kans op een miskraam neemt toe.

De invloed van roken op je hormonen

Je hormonen regelen alles rondom je vruchtbaarheid: je eisprong, je cyclus en de opbouw van je baarmoederwand. Roken verstoort vooral de hormonen oestrogeen en progesteron, die essentieel zijn voor een gezonde cyclus.

Veelvoorkomende gevolgen:

• langere of kortere cycli
• een onregelmatige eisprong
• minder vruchtbaar cervicaal slijm (onmisbaar voor het transport van sperma)

Hierdoor wordt het lastiger om het juiste moment voor bevruchting te bepalen.

Wat er gebeurt in je eileiders en baarmoeder

Naast je eicellen en hormonen, kan roken ook je eileiders beschadigen. De trilhaartjes, minihaartjes die je bevruchte eicel richting je baarmoeder verplaatsen, worden trager of raken beschadigd door sigarettenrook. Dat geeft:

• een hogere kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• een verminderde kans dat de eicel überhaupt de baarmoeder haalt

Daarnaast wordt de doorbloeding van je baarmoederslijmvlies slechter. De embryo heeft juist een mooie, gezonde, doorbloede plek nodig om zich in te nestelen. Wanneer dat niet optimaal is, daalt de kans op een succesvolle innesteling.

Het effect van roken op vruchtbaarheid bij mannen

Misschien rook jij niet, maar je partner wel. In dat geval is het nog steeds relevant. Roken bij mannen zorgt namelijk voor:

• slechtere spermakwaliteit
• minder beweeglijke zaadcellen
• meer DNA-schade in het sperma

En dat heeft natuurlijk direct invloed op jullie gezamenlijke kans op zwanger worden.

De voordelen van stoppen met roken

Het mooiste? Je vruchtbaarheid herstelt sneller dan je denkt. Zodra je stopt, profiteert je lichaam vrijwel meteen.

Binnen enkele dagen tot weken

• betere bloedcirculatie
• meer zuurstof in je bloed
• herstel van hormoonbalans
• betere doorbloeding van je baarmoederwand

Binnen een paar maanden

• betere kwaliteit van rijpende eicellen
• voorspelbaardere menstruatiecyclus
• hogere spermakwaliteit bij je partner

Binnen één jaar

• je vruchtbaarheid is vaak bijna gelijk aan iemand die nooit heeft gerookt

Zelfs als je al lang rookt: stoppen heeft altijd effect. Het is nooit te laat.

Uitdagingen bij stoppen met roken als je bezig bent met zwanger worden

Stoppen is niet makkelijk, zeker niet als je midden in een emotionele kinderwens zit. En helemaal niet als stress je grootste trigger is (en laten we eerlijk zijn: bezig zijn met zwanger worden, brengt al genoeg stress met zich mee).

Veel vrouwen herkennen deze uitdagingen:

• Stress en emoties die stoppen lastiger maken
• Slaapgebrek of prikkelbaarheid in de eerste weken
• Het gevoel van “nu moet ik alles tegelijk goed doen”
• Omgeving die wellicht nog rookt

Wees lief voor jezelf. Je hoeft het niet perfect te doen, je hoeft alleen maar stapjes te zetten.

Praktische tips om rookvrij te worden (en te blijven!)

Of je nu al bezig bent met zwanger worden, binnenkort wil starten of eerst je lichaam wilt voorbereiden: stopstrategieën kunnen enorm helpen.

1. Laat iemand met je meekijken

Of het nu je partner, vriendin of huisarts is: steun maakt stoppen makkelijker.

2. Vermijd triggers in de eerste weken

Veel mensen hebben vaste momenten waarop ze roken, zoals na het eten, bij stress of onderweg. Vervang die momenten:

• Kauwgom of een gezonde snack
• Een korte wandeling
• Diepe ademhalingsoefeningen (werkt écht, beloofd)

3. Gebruik hulpmiddelen als dat nodig is

Nicotinepleisters, kauwgom of een stoppen-met-roken-app kunnen net dat steuntje in de rug geven. Overleg met je huisarts wat veilig is als je zwanger wilt worden.

4. Schrijf je motivatie op

Waarom wil jij stoppen?

• Wil je sneller zwanger worden?
• Wil je je baby een gezond begin geven?
• Wil je meer energie, minder stress, beter slapen?

Hang je motivatie ergens waar je ‘m dagelijks ziet.

5. Beloon jezelf

Stoppen is zwaar, succesmomenten verdienen een beloning.
Nieuwe nagellak, een massage, een leuk uitstapje: jij kiest!

6. Wees niet te streng voor jezelf

Een terugval betekent niet dat je helemaal opnieuw moet beginnen. Het is onderdeel van het proces. Pak de draad weer op en ga verder.

Tot slot: jij hebt meer invloed dan je denkt

Zwanger worden is soms een rollercoaster met hoop, spanning, teleurstelling en weer nieuwe moed. Als roken in dit verhaal meespeelt, weet dan dat dit een van de weinige factoren is waar je zelf direct invloed op hebt. Elke sigaret minder is winst. Elke dag zonder rook maakt je lichaam vruchtbaarder.

Gun jezelf die kans. Je doet het niet alleen voor je toekomstige kindje, maar ook voor jezelf.

Veel gestelde vragen

Kan passief roken mijn vruchtbaarheid beïnvloeden?

Ja. Meeroken heeft vergelijkbare negatieve effecten op hormonen, eicelkwaliteit en doorbloeding. Het is dus verstandig om rookvrije ruimtes te creëren, zeker als je bezig bent met zwanger worden.

Is vapen (e-sigaret) een beter alternatief als ik zwanger wil worden?

Niet echt. Hoewel het minder schadelijke stoffen bevat dan tabak, kan nicotine nog steeds hormonen en eicelrijping verstoren. Het beste advies blijft: volledig stoppen.

Hoe weet ik of roken écht de oorzaak is dat ik nog niet zwanger ben?

Dat is lastig precies vast te stellen, maar roken verkleint aantoonbaar de kans op een zwangerschap. Merk je dat je cyclus onregelmatig is of het al langer dan een jaar duurt? Dan is stoppen een belangrijke en effectieve eerste stap.