Hoe kan ik mijn peuter helpen om door de nacht te slapen?

Waarom slapen peuters vaak onrustig?

Peuters maken in korte tijd enorme sprongen in hun ontwikkeling. Denk aan leren praten, zindelijk worden, grenzen ontdekken en de wereld begrijpen. Dat is niet niks — en al die indrukken moeten ’s nachts verwerkt worden. Geen wonder dat slapen dan niet altijd vanzelf gaat. Daarnaast spelen er vaak andere dingen mee, zoals verlatingsangst, nachtmerries of angst voor het donker. Ook kan het komen door een teveel aan prikkels overdag, of wanneer er veranderingen hebben plaatsgevonden in het leven van je kind. Denk bijvoorbeeld aan een verhuizing of het krijgen van een broertje of zusje. Het goede nieuws? Met de juiste aanpak kun je veel doen om je kind (en jezelf) beter te laten slapen.

Hoeveel slaap heeft een peuter 2-4 jaar nodig?

Gemiddeld heeft een peuter tussen de 10 en 13 uur slaap per 24 uur nodig. Veel peuters slapen ’s nachts zo’n 10 tot 12 uur en doen eventueel nog een kort dutje overdag. Belangrijker dan het exacte aantal uren, is dat je kind overdag uitgerust is en niet constant hangerig of prikkelbaar is. Ook extreme driftbuien kunnen optreden door vermoeidheid.

Wat kun je doen als je peuter ’s nachts vaak wakker wordt?

Hieronder delen we de meest effectieve (en haalbare!) strategieën om je peuter te helpen de nacht door te slapen. Geen quick fixes, maar wél echte oplossingen waar je op de lange termijn wat aan hebt.

1. Zorg voor een consistente bedtijdroutine

Peuters houden van voorspelbaarheid. Een vast ritueel geeft je kind houvast en veiligheid. Een fijn ritueel duurt 20-30 minuten en kan er zo uitzien:

• Spelen afronden en opruimen
• Pyjama aan
• Tanden poetsen
• Boekje lezen
• Knuffel, kusje, lichtje uit

Tip: Doe het elke avond in dezelfde volgorde. Kinderen floreren bij herhaling.

2. Zet een duidelijk bedtijdsignaal in

Bijvoorbeeld: “Nog 5 minuten, dan gaan we naar boven.” Zo bereid je je peuter alvast mentaal voor. Geef eventueel een keuze binnen grenzen: “Wil je nu tandenpoetsen of eerst je pyjama aan?”

3. Creëer een fijne slaapomgeving

Zorg voor een donkere kamer (eventueel met zacht nachtlampje) en houd het koel, stil en vertrouwd. Laat je kind slapen met een vastje knuffel of doekje. Gebruik eventueel een white noise machine als je kind gevoelig is voor geluiden.

4. Beperk prikkels voor het slapengaan

Een drukke dag? Dan heeft je kind tijd nodig om tot rust te komen. Bouw het laatste uur voor bedtijd bewust af. Geen schermen meer, maar rustig spelen, kleuren of boekjes lezen. En, hoe leuk het ook is – geen wilde spelletjes of dansfeestjes meer.

5. Reageer ’s nachts rustig en kort

Wordt je kind wakker? Reageer dan kalm, maar houd het kort en voorspelbaar. Vermijd uitgebreide gesprekken of spelletjes. Zeg bijvoorbeeld steeds: “Het is nacht. Ga maar lekker slapen, ik ben dichtbij.”

Hoe minder “belonend” het nachtelijk bezoek wordt, hoe sneller je kind weer leert om zelf door te slapen.

6. Geef vertrouwen, geen straf

Word niet boos of gefrustreerd als je kind wakker wordt. Angst of stress maken het alleen maar moeilijker om weer in slaap te vallen. Zeg geruststellende dingen als:

• “Ik hoor je.”
• “Je bent veilig.”
• “Ik kom zo nog even kijken.”

Geef je kind het gevoel dat jij er bent, ook al slaap je.

7. Werk aan overdag-ritme

Een onrustige nacht komt vaak voort uit een overprikkelde of oververmoeide peuter. Let daarom ook overdag goed op of je kind voldoende beweging heeft, en of er een moment is voor rust of een dutje in de middag. Rust overdag = rust in de nacht.

Wanneer extra hulp inschakelen?

Soms blijft het doorslapen lastig, ook als je alles geprobeerd hebt. Twijfel dan niet om hulp in te schakelen via het consultatiebureau of je huisarts. Ook kan je een kinderslaapcoach benaderen. Je staat er niet alleen voor, en hulp vragen is juist een kracht.

Tot slot: het komt goed

Slapen is iets wat peuters moeten leren. Net als lopen, praten en zindelijk worden. Sommige kinderen slapen vanaf 6 maanden door, anderen pas als ze naar school gaan. Dat is allemaal normaal.

Blijf rustig, houd vertrouwen en weet: jij doet het goed, ook als je soms uitgeput bent. Met liefde, herhaling en een beetje geduld help jij je peuter op weg naar nachten vol slaap (voor jullie allebei).

Veelgestelde vragen

1. Hoe weet ik of mijn peuter nachtmerries heeft?
Je peuter kan huilend wakker worden, overstuur zijn of niet goed onder woorden brengen wat er is. Troost je kind rustig, en bied overdag extra veiligheid en nabijheid.

2. Is het normaal dat peuters ineens weer slechter slapen, ook als ze eerder goed sliepen?
Ja, dit komt vaak voor tijdens ontwikkelingssprongen of grote veranderingen (zoals zindelijk worden, een verhuizing of de komst van een broertje/zusje).

3. Wat kan ik doen als mijn peuter te vroeg wakker wordt?
Zorg voor verduisterende gordijnen, check of de kamer niet te koud of warm is en stel duidelijke regels in: bijvoorbeeld met een slaaptrainerklok die aangeeft wanneer de dag begint.

WAT ZEGT DE EXPERT?

Melanie Zon

Expert Blogger | Slaapcoach & Onrustdeskundige

”Je kunt je peuter helpen door de slaapjes goed te timen aan de hand van de wakkertijden. Wanneer je kindje bijvoorbeeld 15:00 uur wakker is geworden zal een bedtijd van 18:00 uur te vroeg zijn. Dan heb je liever een bedtijd van 20:00 uur. Daarbij maak je consequent gebruik van een bedtijd ritueel die elke keer hetzelfde is. Geef je kindje tijd om af te schakelen en te ontprikkelen.”