Snap
  • ontwikkeling
  • Onzeker
  • schoolkind
  • Faalangst
  • perfectionisme

Perfectionisme bij kinderen

Perfectionisme is niet iets dat alleen bij volwassenen voorkomt, zeker niet. Maar hoe kan het dat het zich al bij kinderen ontwikkelt ?

Perfectionisme bij kinderen kan soms lastig zijn. ‘Doe ik het zo goed?‘  ‘Bedoelt u dit?’ Alle kinderen vragen op z’n tijd om bevestiging van hun meester of juf, maar ook thuis. Sommige kinderen doen dit heel frequent. Dat kunnen kinderen zijn die niet gauw ergens mee beginnen waarvan ze niet zeker weten of ze het wel kunnen. Dat kunnen ook kinderen zijn die heel langzaam een opdracht doen op school of heel pietepeuterig en precies aan het knutselen zijn thuis om het maar zo perfect mogelijk te doen. Dat kunnen kinderen zijn met een laag zelfbeeld. Dat kunnen kinderen zijn die heel gevoelig zijn voor wat anderen van hen vinden. Perfectionisme is niet iets dat alleen bij volwassenen voorkomt, zeker niet. Maar hoe kan het dat het zich al bij kinderen ontwikkelt, wat kan je doen om het te voorkómen en als je kind al perfectionistisch is: hoe kun je er zo goed mogelijk mee omgaan?

Perfectionisme bij kinderen, waar komt het vandaan?

Als volwassenen kinderen teveel prijzen en ophemelen, kunnen kinderen druk gaan voelen om goed te (blijven) presteren. Maar het kan ook zijn dat jij of je partner hierin als rolmodel fungeert voor je kind. Het zien van volwassenen die perfectionistisch zijn, kan een oorzaak zijn van perfectionisme bij een kind. En wanneer je kind gewend is aan het behalen van hoge cijfers zonder dat hij zich daarvoor echt heeft moeten inspannen (denk even aan hoogbegaafde kinderen) kan het zo zijn dat ze hun prestaties helemaal niet als positief zien. Je kind zou er eerder een scheef zelfbeeld door krijgen. Een lange tijd succeservaringen opdoen zonder er iets voor te hoeven doen, kan ervoor zorgen dat perfectionisme toeneemt. Voor een kind is het heel goed om zo nu en dan ook te ervaren hoe het is als iets niet meteen lukt. Daar leren ze van om door te zetten bij taken die moeilijk zijn. Een kind dat niet gewend is dat iets kan mislukken, kan mislukking niet meer accepteren op den duur. Hij (of zij) zal de lat voor zichzelf steeds hoger gaan leggen. Dat kan zelfs zo ver gaan dat een kind bang wordt om iets te doen. Want stel je voor dat het werk dat hij aflevert niet perfect is, dan doet hij liever niets. Een kind kan er buikpijn of hoofdpijn van krijgen en tegenzin om nog naar school te gaan.

Voorkómen van perfectionisme bij je kind

Het is enorm belangrijk dat je kind begrijpt dat hij zich goed mag voelen als hij weet dat hij zijn best heeft gedaan. Je hoeft niet (altijd) de beste te zijn en het is ook niet nodig om daar onzeker over te worden. Fouten maken is juist heel leerzaam en dat hoort erbij. Als je aangeeft hoe jij zelf omgaat met dingen die niet in één keer lukken, helpt dat je kind ook. Dus vertel hoe dat vroeger bij jou ging op school of over die keer dat je een taart bakte en hij naderhand niet te eten was, omdat je een ingrediënt was vergeten of een ander voorval. Vertel vooral ook hoe je er vervolgens mee om ging, wat voor oplossing je hebt bedacht. Kritiek ontvangen en geven, is best pittig. Leer je kind dit door samen kritisch te zijn, hem zelf te laten evalueren wat goed ging en wat beter kan (bij een huiswerkopdracht bijvoorbeeld) en door met gevoel zelf constructieve feedback te laten geven. Kinderen die perfectionistisch zijn, kunnen vrij star zijn. Routines en gewoontes zijn goed, maar laat ook merken dat die ook kunnen veranderen. Wanneer je je kind leert hiermee om te gaan, leer je hem meer flexibel te worden. Er bestaan tenslotte ook meerdere manieren om een taak tot een goed einde te brengen. Nog een laatste tip: wees zelf een voorbeeld, verberg je fouten niet, maar wees ook trots op je werk.

Perfectionisme bij kinderen, hoe kom je er van af?

Er zijn drie vragen die een kind aan zichzelf zou kunnen stellen om een gezondere houding en beter perspectief te ontwikkelen:

  • 1. Is dit goed genoeg?
  • 2. Zal het op langere termijn echt iets uitmaken?
  • 3. Wat is het ergste wat er zou kunnen gebeuren?

Als je geen perfectie nastreeft, maar ‘goed genoeg’, ook als ouders, helpt dat je kind om alles in een ander perspectief te plaatsen. Je kunt spelletjes spelen waarbij het niet draait om wie het meeste weet, maar wie geluk heeft en iedereen evenveel kans heeft om te winnen (en dus ook te verliezen). Ga eens met je kind iets oefenen wat hij nog niet (goed) kan en waar hij echt moeite voor moet doen. Misschien is dat een heel nieuwe uitdaging: leren schaken of pianoles nemen. Leg de nadruk hierbij op het proces en niet op het resultaat. Als je kind niet goed is in schilderen, dan zal het resultaat misschien niet verbluffend zijn, maar je kunt wel vragen naar de reden van kleurgebruik en benoemen welke vormen jij (en hij) erin ziet. En ga vooral lekker met je kind aan de slag met vingerverf, klei, ander gefrutsel, experimenteer en laat zien dat je je vies mag maken en ook gewoon lol kan hebben zonder dat er een geweldig eindproduct komt.

Als je laat merken dat ervaring opdoen goed is en dat iedereen fouten maakt en niet overal goed in kan zijn, laat jij in ieder geval merken waar het om gaat. Humor werkt daar ook vaak goed bij. Dat relativeert. Dat wil niet zeggen dat je kind gelijk ‘om’ is, daar zal tijd overheen gaan. Maar stukje bij beetje kun je hem hierbij wel helpen. Houd ook contact met school hierover, samen sta je sterker!

Heeft jouw kind ook last van zijn perfectionisme? Reageer hier!

Geschreven door mama Lianne

Hi! Praat je ook mee met postauthor?

Sharing is caring! Deel ook jouw ervaring of mening over dit onderwerp.

Pssst... Ben je er nog?

Er staan nog meer inspirerende verhalen op je te wachten! Maak nu gratis een account aan of log in om verder te gaan.

Nooit meer iets missen van Mamaplaats?

Schrijf je nu in voor de nieuwsbrief!

Hi! Laat je ook een reactie achter bij Mamaplaats Advies?

Of praat mee en deel direct jouw ervaring of mening!

Heb je ook een verhaal of tips om te delen?

Start dan nu je eerste post! Een story, forumtopic of poll plaatsen kan ook.