ADHDIMH (alle dagen HEEL druk in mijn hoofd)

Vroeger, als kind, ben ik gediagnosticeerd met ADHD. Ik herkende mezelf hier ook wel in: snel afgeleid, energie voor 10, makkelijk die hyperfocus kunnen hebben en een dik boek in één ruk uitlezen, in mijn eigen wereld gekeerd zitten maar ook het denken (overdenken, doemdenken, eindeloos nadenken). Dit is voor mijn omgeving erg lastig. 

Ik sta niet graag in de spotlight, maar kan juist met zelfspot en grapjes enorm de aandacht naar mij toetrekken. Ik kan urenlang op mijn telefoon zitten terwijl mijn vriend naast mij zit, maar ik kan ook samen met hem helemaal opgaan in een gesprek.

De ADHD maakt het voor mij enorm lastig in het dagelijks leven, om rust te vinden. Tenminste, op de manier die 'normale mensen' als rust ervaren. Want wat voor hen werkt, werkt voor mij niet. Wat voor mij werkt, werkt voor hen niet. Niemand is hetzelfde en dat is soms alleen maar goed, maar soms stuit je daarin ook op onbegrip.

Als ik mijn hoofd moet omschrijven, zeg ik altijd dat mijn hoofd meerdere kamertjes heeft. In ieder kamertje is het druk, gebeuren dingen, worden dingen verwerkt, gedacht en opgeslagen.

Laten we zeggen dat het 8 kamertjes zijn.

In het eerste kamertje zit de hyperactieve. Degene die alle energie heeft en dan ook alles wil doen. Ben ik uit eten bij een restaurant met een speeltuintje? Dan kun je mij gerust terugvinden op de schommel, het springkussen, het klimrek. Stil zitten is voor mij heel lastig als ik nergens op gefixeerd ben, dus dan probeer ik op die manier energie kwijt te raken. Als ik stil zit, bijvoorbeeld als er aan tafel een bordspelletje wordt gedaan, dan zit ik vaak op mijn telefoon nog een extra spelletje te doen tot dat het mijn beurt is. Spelen we scrabble? Dan heb ik direct na mijn beurt al vier nieuwe woorden in gedachten die ik altijd kwijt kan, waarom zou ik dan moeten wachten en kijken naar de rest als ik mijn hersens ook nog op een andere manier bezig kan (of moet?) houden.

In het tweede kamertje zit de (doem)denker. Degene die alles, maar dan ook echt alles overdenkt. De meest simpele dingen als welke kleren doe ik morgen aan? worden zo een hele uitdaging. Want stel dat het warm wordt, maar niet warm genoeg voor korte mouwen, dan moet ik wel iets aan hebben wat weer niet te warm is zoals een coltrui. Of stel je voor dat mijn ouders iets overkomt als ze naar het werk rijden, laten we ze maar vragen om te appen als ze aangekomen zijn op het werk (vervolgens vergeet ik het om het zelf ook te doen met als resultaat dat ze zich zorgen maken of geïrriteerd zijn dat zij het moeten doen maar dat ik het compleet vergeet.)

In het derde kamertje zit de concentratieverstoorder. Heb ik voor mezelf een dagplanning gemaakt met dingen die nog gedaan moeten worden? Dan heb ik aan het einde van de dag 5 nieuwe taken toegevoegd en de helft van mijn originele taken ben ik vergeten. 

Ben ik bezig met een spoedklus op het werk? Dan probeer ik mezelf echt af te zonderen door een koptelefoon met muziek op te zetten, anders hoor ik alles en iedereen en daar raak ik dan door afgeleid.Krijg ik de taak om bijvoorbeeld de post op te ruimen op het werk? Dan kan ik daarna vast wel even snel stofzuigen. Als ik dan toch bezig ben, kan ik ook wel even de toiletten poetsen, de keuken schoonmaken, mijn bureau afdoen en mijn kastje opruimen. Zo wordt een klus van 10 minuten, vrijwel een hele dagbesteding terwijl niemand dat aan mij gevraagd heeft. Tot nu toe wordt het nog gewaardeerd als 'eigen initiatief' maar het is eigenlijk gewoon de ADHD die mij niet kan laten focussen op die ene taak.

In het vierde kamertje zit juist de hyperfocus. Zo kan ik makkelijk een enorm dik boek zoals Harry Potter binnen één dag uitlezen. Als het boek mij binnen twee of drie pagina's aanspreekt, leg ik het niet weg voordat ik alle woorden verslonden heb. Ik lees dan ook écht, want als bijvoorbeeld de film een dag later op TV komt, kan ik alles vertellen en hele gesprekken meepraten die in de film worden gevoerd, die ook in de boeken omschreven staan. Ook kan ik helemaal opgaan in mijn telefoon, het lezen van verhalen, het kijken van filmpjes, heerlijk! Wanneer ik dan vervolgens na 5 minuten op kijk zie ik regelmatig vragende gezichten omdat er iets aan mij gevraagd is, wat mij echt compleet voorbij is gevlogen. ik ben dus niet doof, ik ben gefocust, gefixeerd. Ik negeer je niet, ik heb je niet gehoord omdat mijn hoofd écht geconcentreerd bezig was.

In het vijfde kamertje zit de muzikale. Die speelt continu muziek af in mijn hoofd en springt regelmatig rond samen met de hyperfocus, waardoor het leven soms enorm makkelijk en soms enorm moeilijk wordt. Met muziek kan ik mezelf over het algemeen heel goed concentreren, omdat ik dan op automatische piloot kan werken. Ik kan in gedachte de muziek horen, de tekst begrijpen, in mijn hoofd meezingen, maar ik kan ondertussen ook werken. Uitvoeren wat er van mij gevraagd wordt en ondertussen in mijn hoofd een heel concert geven. Maar ik kan ook avonden aan één stuk in bed liggen met muziek in mijn hoofd en niet de rust om in slaap te vallen omdat de muziek maar door blijft gaan, non stop, op repeat.

In het zesde kamertje zitten de perfectionist en de slons, samen hand in hand. Aan de ene kant wil ik alles goed doen, alles netjes houden en alles opruimen, maar dat is voornamelijk voor een ander, of bij een ander. Als ik op visite ben, zal ik nooit met lege handen naar de keuken lopen als we afscheid nemen. Ik zal altijd netjes mijn vaat in de vaatwasser zetten, afval weggooien, alles wat er gedaan kan worden. Maar als ik thuis ben in mijn kamer, dan kan ik makkelijk een broek over de stoel heen gooien, een shirt over de broek en daaroverheen weer mijn tas. Als ik aan het werk ben, voer ik alles zo secuur mogelijk (en zo snel mogelijk) uit, maar als ik iets voor mezelf moet doen, dan stel ik het uit omdat ik weet dat ik het dan toch maar half doe en dan kan ik het net zo goed niet doen.

In het zevende kamertje zit mijn geheugen. Het geheugen dat soms enorm waardeloos is wanneer het op de mensen aan komt die dicht bij me staan. Het geheugen dat alles lijkt te onthouden wat juist niet belangrijk is, en daar telkens op terug valt. Zo weet ik precies wanneer de hond van mijn baas jarig is, maar vergeet ik mijn ouders wel eens te vragen naar het resultaat van een dokters- of ziekenhuis bezoek. 

In het achtste kamertje zit het gat. Het gat waar ik soms in val als ik emotioneel op ben. Mijn hoofd draait dan overuren, maar mijn gevoelens schakelen zich (even) uit, met uitzondering van de vermoeidheid. De kamertjes draaien als een wervelwind door elkaar heen, waardoor het nooit te voorspellen is wanneer het gat aan de beurt is. Dit is enorm lastig omdat ik er dan ook geen rekening mee kan houden of actie op kan ondernemen.

Rust is voor mij een heel ander begrip dan voor 'normale mensen.' Waar normale mensen rust vinden in mediteren, ontspannende dingen zoals floaten of zwemmen, of juist actieve dingen waardoor ze niet gefocust zijn op hun gedachten, werkt dit voor mij juist het tegenovergestelde. Ik verwacht teveel van mezelf. Waar bij meditatie wordt gezegd 'laat de gedachte je hoofd binnen komen en jaag hem weg,' gaat het in mijn hoofd alleen maar van 'ik moet ontspannen, ontspan dan ook, waarom ontspan je niet, als je zo blijft denken ga je nooit ontspannen, als je nooit ontspant hoef je ook niet te mediteren' waardoor ik uiteindelijk enorm chagrijnig word en boos op mezelf. Boos dat ik mijn hoofd niet uit kan schakelen zoals een ander dat kan.

Voor mij is rust, mijn telefoon. En dat vinden zoveel mensen irritant, dat is niet te geloven. Het wordt bestempeld als generatiekloof, als asociaal, als verslaafd, maar dat is het allemaal niet. Ik kom nergens zó tot rust, als wanneer ik op mijn telefoon zit en mijn hoofd gewoon door kan draaien. Als ik filmpjes kijk, spelletjes speel, gedachteloos door social media scrol, loopt mijn hoofd de dag nog even door. Dan wordt alles verwerkt, informatie die behouden moet worden wordt behouden en de rest wordt weer vergeten. Dát is mijn rust, maar dat krijg je niet uitgelegd aan iemand die dat niet snapt, die niet weet wat ADHD is en wat ADHD eigenlijk met je doet.