Nature of nurture?

Meisjes in het roze, jongens in het blauw. Meisjes spelen met poppen, jongens spelen met auto’s. Toch? Of toch niet? En hoe komt dat eigenlijk?

Een eeuwenoude discussie, nature of nurture. Sekse-specifiek gedrag, is dat nou aangeleerd of aangeboren? Wetenschappers zwaaien en zwieren in de loop der tijden van de ene stelling naar de andere en langs de zijlijn staan ouders te roepen dat ‘hun kind toch echt heel anders is!’ Gelukkig maar, anders konden we allemaal in een hokje en dat zou toch maar heel saai zijn. Toch zijn er natuurlijk wel dingen waarvan we zeker weten dat ze aangeboren of aangeleerd zijn.

Nature - biologische verschillen

Wat is er bijvoorbeeld aangeboren, ofwel ‘nature’?

De ontwikkeling van de hersenen van kinderen begint al in de baarmoeder. Onder invloed van testosteron ontwikkelen de hersenen van jongetjes zich anders dan die van meisjes. Doorgaans zie je bij jongens dat de rechterhersenhelft zich beter ontwikkeld dan de linkerhersenhelft. Daarnaast kan testosteron er ook voor zorgen dat het immuunsysteem zich minder goed ontwikkeld.

Aangezien de hersenen zich duidelijk anders ontwikkelen, zou je dan kunnen stellen dat jongens en meisjes ook heel anders denken? Er wordt bijvoorbeeld gesteld dat de rechterhersenhelft zich richt op wiskunde en de linkerhersenhelft op taal. Beiden zijn ontwikkelingsgebieden die mensen vaak eerder associeren met jongens (wiskunde, ruimtelijk inzicht, kaartlezen, inparkeren) en meisjes (taalgevoeligheid).

Tegenwoordig is men in de wetenschap hier echter niet (meer) van overtuigd. Er is nog veel onduidelijkheid over de exacte werking van de hersenen en de hersenhelften. Er is nog veel onderzoek nodig voordat men hier echt harde uitspraken over zou kunnen doen. Daarnaast is het zo dat na de geboorte van een kind, de hersenen zich natuurlijk blijven ontwikkelen. Deze ontwikkeling vindt plaats omdat een kind leert. Beinvloed de manier waarop een kind leert, dus wel of niet sekse-specifiek, dan ook de manier waarop de hersenen zich ontwikkelen?

Nurture - stereotyperende opvoeding

Ondanks de biologische verschillen in de aanleg van de hersenen van jongens en meisjes, beinvloedt de opvoeding de verdere ontwikkeling van de hersenen dus. Hebben wij als ouders en opvoeders dan ook invloed op het sekse-specifieke gedrag van jongens en meisjes? Spelen jongetjes met auto’s omdat wij als ouders voornamelijk auto’s aanbieden of willen ze dat zelf? Willen meisjes roze jurkjes aan omdat ze die echt het mooiste vinden of omdat wij ze zelf uit de kast trekken?

Het blijkt dat jongens- en meisjesbabies inderdaad anders behandeld worden. Zo zou tegen meisjes bijvoorbeeld meer zachtjes en lief gesproken worden en worden ze meer geknuffeld, terwijl jongensbabies vooral meer vastgehouden zouden worden. Ook de verwachtingen ten aanzien van jongens en meisjes hebben invloed op gedrag: mensen verwachten van jongens ruwer en onafhankelijker gedrag dan van meisjes en van meisjes wordt meer kletsen en lachen verwacht. Onbewust zullen kinderen zich naar deze verwachtingen gaan gedragen.

Kinderen krijgen van de buitenwereld ook rolbevestigende boodschappen. Ook wanneer je niet direct denkt aan rolbevestigend speelgoed zitten deze boodschappen overal in verweven. Mensen zeggen tegen een meisje bijvoorbeeld ‘wat ben je mooi’ als ze een jurkje aanheeft. De onderliggende boodschap (de jurk staat haar leuk) komt over als ‘door de jurk ben je mooi’. Tegen jongens wordt echter zelden gezegd dat ze er mooi uitzien. Termen als stoer worden eerder bij jongens gebruikt, waardoor ‘stoer is goed’ de boodschap is die overkomt. Door alle indrukken en boodschappen in de maatschappij ontstaat bij kinderen (en volwassenen!) vanzelf het beeld dat roze prinsessen voor meisjes zijn en stoere jongens voetbal spelen.

Nature of nurture! Is dat nou erg?

Is het nou echt erg dat we voor onze meiden Barbies kopen en dat de jongens een Cars broodtrommel meekrijgen? Nee, dat is niet erg, is het antwoord van de wetenschap, mits kinderen wel de kans krijgen om zelf te ontdekken wat ze leuk vinden en dus alles uit te proberen. En vlak hierbij ook je eigen rol niet uit en kijk eens naar hoe jullie thuis zijn, staat moeders bijvoorbeeld altijd te strijken terwijl vader de boormachine hanteert? Geven jullie sekse-specifieke boodschappen?

Het is belangrijk dat kinderen zelf alles uit mogen proberen, ook als dat betekent dat je peuterzoontje een keer een roze jurk wil aantrekken en je dochter echt blijer wordt van auto’s dan van poppen. Sta dit als ouder gewoon toe zonder er grappen of opmerkingen over te maken en laat ze zelf ontdekken. Op zulke jonge leeftijd zegt dit nog helemaal niets over hun persoonlijkheid en wie ze later zullen gaan worden. Loop eens lekker samen door de speelgoedwinkel en laat ze zelf aangeven waar hun interesse naar uitgaat. Misschien loopt je zoon wel direct naar de knuffelbeesten en is je dochter gefascineerd door technisch Lego. Van beiden kunnen de kinderen leren, dus laat ze vooral hun gang gaan en zelf ontdekken.

Uiteindelijk blijkt dat jongens en meisjes zich toch anders ontwikkelen. In hoeverre dit nu onder invloed van hormonen is en wat de exacte rol is van opvoeden is, is vooralsnog onduidelijk. Men is er inmiddels achter dat volledig sekse-neutraal opvoeding erg moeilijk tot onmogelijk is. Je kunt hier als ouder wel je best voor doen, maar je hebt geen inlvoed op de omgeving en je kind zal hoe dan ook te maken krijgen met sekse-specifieke boodschappen en invloeden.

Het belangrijkste is dat kinderen leren om zichzelf te accepteren en zelf te ontdekken wie ze zijn als persoon.

Hoe pak jij dit thuis aan, nature of nurture? Laat het ons weten in een reactie hieronder!

Geschreven door mama Anouck