"Praat over geslachtsdelen zonder taboe"

Plasser, voorbil, vajayjay, slurf... uit ongemak introduceren we bij onze kinderen vaak allerlei alternatieven voor de geslachtsdelen. Toch is het belangrijk om dit onderwerp openlijk, eerlijk en feitelijk juist aan te snijden. Dit helpt ook in het creëren van een veilige omgeving waarin je kind zich vrij voelt om vragen te stellen en gezonde grenzen te begrijpen. Mamaplaats Expert en seksuoloog Linda Hauer geeft advies.

In dit Advies artikel duiken we dieper in waarom deze gesprekken zo belangrijk zijn, wat de mogelijke gevolgen zijn van het vermijden ervan, en hoe je op een effectieve en geruststellende manier met je kind kunt praten over geslachtsdelen.

Hoe te reageren op vragen over geslachtsdelen

Als je kind vragen stelt over geslachtsdelen of seksualiteit, is het belangrijk om kalm en open te reageren. Beantwoord de vraag eenvoudig en eerlijk, en geef seksuele voorlichting passend bij de leeftijd van je kind. Als je niet zeker bent van het antwoord, is het oké om dat te zeggen en samen naar informatie te zoeken. Het belangrijkste is om een veilige en ondersteunende omgeving te bieden waarin je kind zich vrij voelt om vragen te blijven stellen.

De tips van Linda:

1. Pas je uitleg aan de leeftijd van je kind aan: "Je moet je uitleg aanpassen aan de leeftijd van je kind. Peuters hoef je niet te vertellen over onze volwassen visie op seks. Ze leren bijvoorbeeld om zindelijk te worden, dus je kunt hen al uitleggen dat het belangrijk is om hun penis of vagina goed schoon te houden, omdat dit een gevoelige plek is.''
2. Houd je antwoorden kort en begrijpelijk: "Houd je antwoorden kort, bij voorkeur in twee zinnen, zodat kleuters het goed kunnen volgen. En stel een vraag terug, zo houd je het gesprek gaande."
   
3. Blijf ontspannen tijdens het gesprek: "Blijf ook ontspannen tijdens het praten; als jij je ongemakkelijk voelt, zal je kind dat ook merken. Je kind kan bij dit onderwerp dan ook ongemak gaan ervaren."

4. Gebruik educatieve materialen: "Het is ook handig om een boekje in huis te hebben over het lichaam, dat je gewoon in de boekenkast hebt liggen." 

Een aantal handige hulpmiddelen:

• Mijn gezicht en mijn lichaam - Liesbet Slegers
• Maar hoe dan? Je lichaam is van jou - Philippine van der Goes
  
• Mijn lichaam - Mijn schuifboekje
• Lekker in je lijf! – Esther van der Steeg
  

Het belang van officiële benamingen

Het gebruik van officiële benamingen zoals 'penis' en 'vulva' in plaats van bijnamen is cruciaal. Officiële termen zorgen voor duidelijkheid en helpen misverstanden voorkomen. Ze dragen bij aan een gezonde en respectvolle houding ten opzichte van het eigen lichaam en bevorderen open communicatie. Kinderen die de juiste benamingen leren gebruiken, kunnen problemen of zorgen duidelijker uiten en krijgen sneller de juiste hulp indien nodig. Linda zegt dan ook: ''Het is zo belangrijk dat ze dit weten. Als jij niet weet hoe een arm heet kan jij ook niet aangeven 'Auw ik heb last van mijn arm' en zo is het natuurlijk ook met je geslachtsdelen als je niet weet hoe het heet kan je er ook niets over delen. Het is belangrijk dat je woorden en taal hebt om iets duidelijk te maken''

De gevaren van het vermijden van deze gesprekken

Wanneer ouders het gesprek over geslachtsdelen uit de weg gaan, kunnen kinderen onzekerheid en verwarring over hun lichaam ontwikkelen. Dit kan leiden tot schaamte of angst. Bovendien kunnen ze misinformatie ontvangen van leeftijdsgenoten of media. Het vermijden van deze gesprekken kan kinderen onvoorbereid maken op het stellen van gezonde grenzen en het reageren op ongepaste situaties, wat hun veiligheid in gevaar kan brengen.

"Wat ik vaak zie in de praktijk, is dat mensen schaamte en een gevoel van taboe ervaren rond bepaalde delen van hun lichaam. Het voelt dan alsof dat deel van hun lichaam er niet mag zijn, terwijl ze tegelijkertijd beseffen dat ze ook seksuele wezens zijn met verlangens en fantasieën. Deze innerlijke strijd, waarbij een belangrijk deel van henzelf niet geaccepteerd wordt, kan ervoor zorgen dat ze in de knoop raken of moeilijk over hun gevoelens kunnen praten." zegt Linda.

Omgaan met je eigen ongemak

Het is normaal voor ouders om zich ongemakkelijk te voelen bij het bespreken van seksuele onderwerpen. Praat met een partner of andere ouders over hun aanpak. ''Er zijn ouders die niet erkennen dat ze het ongemakkelijk vinden, en voor hen heb ik geen tips. Maar voor de ouders die het wél lastig vinden om dit onderwerp te bespreken, raad ik aan om eerst even de tijd te nemen om bij jezelf na te gaan waar dat ongemak vandaan komt. Vraag jezelf af: Waarom voel ik me hier ongemakkelijk bij? Komt het misschien omdat er vroeger niet over werd gepraat? Of heeft het te maken met een religieuze achtergrond, onverwerkt trauma, een loyaliteitsconflict aan mijn eigen ouders? Door hier bewust bij stil te staan, kun je beter begrijpen waar je gevoelens vandaan komen en kun je er uiteindelijk makkelijker over praten met je kind.

Mijn tip is om je eigen ongemak te onderzoeken. Het is helemaal niet erg als je je ongemakkelijk voelt wanneer je kind iets vraagt. Benoem dat gevoel gewoon. Bijvoorbeeld, als je kind vraagt: 'Mama, hoe komt het dat mijn penis stijf wordt?', kun je antwoorden met: 'Oh, mama wordt een beetje rood omdat ik vroeger niet heb geleerd om hierover te praten, maar wat goed dat jij dit durft te vragen!' Door je ongemak te benoemen en te laten weten wat de vraag met je doet, voorkom je dat je kind zich zorgen maakt en eventueel de schuld bij zichzelf neerlegt. Als jij voor jezelf als ouder zorgt, hoeft je kind dat niet te doen'' verteld Linda

Lees ook: Jongens en seksuele voorlichting, waar te beginnen?