Wel aan de borst, niet aan de borst

Al tijdens de zwangerschap had ik besloten dat ik heel graag borstvoeding zou willen geven. Door ervaringen van mensen om mij heen ging ik er vanuit dat dit ook wel zou gaan lukken. Ik heb in het heden en verleden best wat hinder ondervonden van mijn borsten en vond dat ze dan nu ook maar eens nuttig moesten zijn. 

ZWANGERSCHAP/ZIEKENHUIS EN BORSTVOEDING

Hoera, hoera, toen ik zo'n 24 weken zwanger was begon ik ineens melk/colostrum te lekken, help! Dit hield de rest van de zwangerschap aan. Soms was het met een borstkompres op te vangen, maar andere keren was ik tot op de band van mijn broek nat van de melk. Enerzijds ontzettend irritant, anderzijds voor mij een teken dat het met de borstvoeding en melkproductie wel goed zou komen. Ik slaap 's nachts niet graag met een beha aan maar tijdens de laatste paar weken zwangerschap moest ik wel, anders zat het hele bed onder de melk. 

Wegens medische redenen en een inleiding moest ik bevallen in het ziekenhuis (zie vorige posts). Ook daar heb ik meermaals kenbaar gemaakt dat ik mijn kleine man graag borstvoeding wilde geven. Dit hield ook in dat ik na de bevalling nog niet opnieuw kon beginnen met het slikken van pijnstillers voor mijn reuma. Dit had ik er echter graag voor over; ik had al 2 jaar zonder gedaan, dan kon dit er ook nog wel bij. Doordat ik geen pijnstilling slikte heb ik wel meermaals in het ziekenhuis pethidine/promethazine injecties gehad (een soort morfine/slaapmiddel). 

Toen onze zoon geboren was duurde het even voordat hij aan de borst gelegd kon worden. Ik moest eerst weer in elkaar gehecht worden wegens knip en inwendige scheuren en daarna moest de verpleegkundige tijd hebben om te helpen. Doordat onze zoon slaperig was (later bleek dat dit van de injecties kwam) hapte hij een uur na de bevalling niet goed aan. Om de drie uur werd er geprobeerd of hij wilde drinken. Als hij niet wilde dan hoefde hij nog niet omdat hij nog voldoende voedingsstoffen uit de buik zou hebben. Zo'n twaalf uur na de bevalling had onze zoon nog steeds niet fatsoenlijk gedronken en moest ik beginnen met kolven. Wat zijn die ziekenhuiskolven verschrikkelijke dingen! Superveel onderdelen en geen opbrengst. Later in de nacht moest ik nog een keer kolven en na 15 minuten aan de ziekenhuiskolf zonder opbrengst besloot ik het eens met de hand te proberen. Dit ging wel heel goed en zo had ik toch 5ml om met een spuitje aan mijn zoontje te geven. Nu moest ik tijdens het aanleggen ook nog melk bijspuiten via een tepelhoedje en daarna nog kolven. Een heel karwei. Gelukkig mochten we aan het eind van de ochtend wel naar huis. Vlak voor het naar huis gaan leken we eindelijk het voeden met een tepelhoedje onder de knie te hebben. Het tepelhoedje had ik van de verpleegkundige gekregen. Toen we de spullen inpakten om naar huis te gaan had ik deze dus ook doodleuk in de tas gestopt. Oeps! Blijkbaar was dit niet de bedoeling want toen we op het punt stonden om te vertrekken werd gevraagd of ik deze nog even wilde inleveren. Blijkbaar worden die weer gesteriliseerd en voor de volgende opnieuw gebruikt. Wel had ik gelukkig nog een paar spuitjes en kleine potjes mee kunnen nemen waarin ik afgekolfde melk steriel zou kunnen bewaren en geven.  

KRAAMWEEK VOL ONZEKERHEID

Toen we de dag na de bevalling thuiskwamen moest ik natuurlijk de kleine jongen weer voeden, dus snel de schoonouders naar de winkel gestuurd voor eenzelfde tepelhoedje als ik in het ziekenhuis had gehad. Mijn tepels begonnen het hele borstvoeden niet meer zo leuk te vinden en zelf maakte ik me nogal zorgen om ons kindje dat praktisch nog geen voeding gekregen had. Toen de kraamzorg eenmaal arriveerde was er eindelijk iemand die echt de tijd nam om mij te helpen bij het aanleggen. Helaas kwam zij er ook al snel achter dat ons kindje hartstikke slaperig was en helemaal niet goed aanhapte. Tijdens de tweede avond en nacht deed ik ontzettend mijn best, maar kreeg ons kindje weer weinig tot geen borstvoeding binnen, zelfs niet via het spuitje, en moest ik na elke poging ook nog kolven om mijn productie op gang te houden. 

Twee dagen na de bevalling, op de derde dag van mijn kraamweek, begon ons zoontje te 'fladderen' - hij wapperde een beetje met zijn armpjes zoals kleine kindjes ook wel doen als ze schrikken in hun slaap - dit was een teken dat hij te lang geen voeding had gehad en daardoor lage bloedsuiker had. Ook had hij uraten in zijn luier. Meteen werd er een flesje kunstvoeding gemaakt en werd er overlegd met de verloskundige. Hij was 9% afgevallen en het advies van de verloskundige was om die dag alle voedingen te kolven en de volgende dag verder te kijken. In plaats van kolven om de productie op peil te houden ging ik nu kolven voor output. Die dag had ons kindje per fles ongeveer 30ml nodig. Dat was dus per voeding het doel. 

Ik vond het kolven met de machine verschrikkelijk. Ik had tijdens mijn zwangerschap al via de zorgverzekeraar een Philips Avent enkelzijdige elektrische kolf gekocht omdat het mij een goede kolf leek en ik deze op die manier vrij goedkoop kon krijgen. Aan de kant waar ik elektrisch kolfde moest ik de kolf vasthouden en aan de andere kant kolfde ik de melk die toeschoot af met de Haakaa (wel een fantastisch ding dat ik elke borstvoedende moeder kan aanraden). Na een tijdje moest ik dan omwisselen, zonder daarbij de melk te laten vallen. Helaas bleek het borstschild van de elektrische kolf te klein en omdat het zondag was kon ik niet heel snel een groter schild laten leveren. Ook was de output nog niet wat ik wilde, ik kon met de elektrische kolf en de Haakaa samen net geen hele voeding kolven. 

Om mijn borsten te sparen ging ik over op kolven met de hand, gevolgd door kolven met de machine om de productie te behouden. Eerlijk gezegd vond ik kolven met de hand een heel stuk gemakkelijker. Voor wie zich afvraagt hoe dat werkt: Je masseert met 1 hand de melk van achteruit je borst richting je tepel en houdt er tegelijk een bakje onder om de melk op te vangen. Dat zal misschien bij niet iedereen even makkelijk gaan, maar bij mij ging het zo goed dat ik genoeg melk had voor alle voedingen. Binnen 24 uur kon ik hierdoor zo'n 170ml per voeding kolven. 

Op dag 4, een maandag, werd onze kleine weer gewogen en deze was van alle afgekolfde borstvoeding 170 gram aangekomen. De verloskundige en kraamverzorgster stonden versteld en ik mocht weer gaan proberen om live (aan de borst i.p.v. via de fles) borstvoeding te gaan geven. Dit werd een enorme marteling. Mijn tepelhoedje bleek te klein en zou nooit, ook niet in het ziekenhuis, goed gepast hebben. Dus moest er een grotere komen, maar ook die bleek niet helemaal lekker te passen. Daarnaast hapte onze kleine man nog steeds niet goed aan, al was hij wel een piranhababy, en liet steeds de borst los. Ik had daarnaast van de stuwing enorm opgezwollen borsten wat het ook nog veel moeilijker maakte voor hem om goed aan te happen. Elke 'voeding' duurde 1,5-2 uur: als het live voeden voorbij was moest ik nog kolven met het kolfapparaat om de productie goed te houden en wat ik nog kolfde weer in de fles geven. Hier werd ik zo moe van dat ik de volgende dag besloot om voorlopig alleen nog maar te gaan kolven. 

Zowel de verloskundige als de kraamzorg vonden dit een goed idee en ik merkte dat het mij heel veel rust gaf. Helaas kwamen op dat moment ook de vragen van veel mensen uit mijn omgeving: "Geef je borstvoeding of flesvoeding? Oh, ga je kolven - zou je dat wel doen? Live voeden is veel mooier/natuurlijker/beter/etc." Dit maakte mij erg onzeker omdat ik wel het beste voor mijn kindje wilde. Gelukkig kon ik na wat gesprekken met mensen die dichter bij mij stonden weer de rust vinden om voor het kolven te gaan. Eerlijk gezegd zaten er ook wel wat makkelijke kanten aan: mijn man kon 's nachts een flesje geven terwijl ik ging kolven, zo deden we beiden wat en werd mijn nachtrust minder langdurig verstoord. Nadelen had het echter ook: de afwas. De eerste week moest ik steeds nog nakolven met de elektrische borstkolf en later had ik die vaak toch nog nodig om de productie hoog te houden. Hierdoor moest ik flessen afwassen, bakjes afwassen waarin ik met de hand gekolfd had, de haakaa afwassen en de elektrische kolf afwassen en dan alles steriel laten drogen of netjes afdrogen. Steeds opnieuw, 6x per dag. Als kraamvrouw midden in de nacht met je kraammatras in je onderbroek in de badkamer staan afwassen is bepaald geen pretje kan ik je vertellen. Maar onze kleine jongen deed het goed op de melk uit de fles en ik kon steeds meer kolven. Zo had ik genoeg melk om in te vriezen, maar kon ik ook wat in zijn badje doen ter verzorging van zijn huidje (zorg dan wel dat je baby niet probeert het badwater op te eten omdat het naar melk ruikt, haha). 

BORSTONTSTEKING

Zo'n tweeënhalve week na de bevalling begon ik me ziek te voelen, kreeg ik een rode plek op mijn borst met een verstopt melkkanaaltje dat ik maar niet open kreeg. Tijdens de kraamweek had ik heel veel verstopte kanaaltjes gehad maar ik had deze altijd open kunnen duwen - ik vond het 'popje' dat je dan hoorde/voelde zelf best grappig. Nu was het niet grappig meer. Mijn hele borst was warm, deed zeer en ik was zelf helemaal niet lekker. Dus op naar de huisarts. Gelukkig zat ik nog in het schaamteloze tijdperk van kort na de bevalling en nadat de huisarts mijn borsten uitvoerig had geïnspecteerd constateerde hij een borstontsteking (mastitis) van zowel het klierweefsel als het dieper gelegen weefsel, waarschijnlijk veroorzaakt door meerdere tepelkloven i.c.m. bacteriën. Hiervoor kreeg ik antibiotica die ik (geen grapje) 4x per dag moest nemen waarbij ik 1 uur ervoor en 2 uur erna nuchter zou moeten zijn. Ik weet niet wie dat bedacht heeft, maar het wordt dan erg lastig om voldoende voedsel binnen te krijgen. Na 7 dagen antibiotica ging het wel wat beter maar was ik nog niet optimaal hersteld. Ik had echter geen zin in nog een tripje huisarts en besloot het verder even aan te kijken (dom! ik heb nog weken pijn gehad aan mijn borst en aan die kant heb ik nooit meer een fatsoenlijke melkproductie gekregen). Achteraf gezien had ik beter nog een verlengde antibioticakuur kunnen halen. 

LACTATIEKUNDIGE

Tijdens de kraamweek kreeg ik van de kraamverzorgster de tip om, mocht ik blijven kolven of lactatiekundige zorg nodig hebben, eens langs te gaan bij het borstvoedingscentrum (BVC) Hengelo. Dit is een lactatiekundigepraktijk met daarbij ook een winkeltje met borstkolven, flesjes en alles wat je nodig hebt om je kindje borstvoeding te geven als je dat niet live kunt of wilt doen. 

Vier weken na de geboorte was ik nog steeds met de hand aan het kolven zo'n 5-6x per dag en begon ik redelijk last te krijgen van mijn handen. Ik wilde iets beters, maar de elektrische kolf die ik had kon ik niet langer dan 5 minuten gebruiken zonder dat het teveel pijn deed. Omdat ik niet weer zomaar een kolf wilde kopen zonder deze uitgeprobeerd te hebben (en ik een hekel heb aan Medela - zóveel onderdelen) plande ik een kolfconsult bij het borstvoedingscentrum dat de kraamverzorgster mij had aangeraden. Het was voor mij best nog ver weg: 45 minuten rijden, maar de moeite meer dan waard. Ik werd heel fijn geholpen en nadat ze mijn verhaal aangehoord hadden kreeg ik meerdere borstkolven om uit te proberen. Uiteindelijk heb ik de Horigen Chicture dubbele elektrische borstkolf met dubbele motor gekocht. En een kolftas. En een kolfbeha. En recovery pads van Rite Aid (ideaal voor tepelkloven). Een hele aanschaf dus, maar dit was het zeker waard. (Gelukkig kun je de kosten van een kolfconsult - bij mij zo'n 30 euro - gewoon declareren bij je (aanvullende) zorgverzekering, daarvoor hoef je het dus niet te laten.)

Hiernaast had ik in de maand na de geboorte van onze zoon steeds het gevoel dat er iets niet goed zat. Pasgeboren baby's spugen veel, maar die van ons gooide er elke keer de halve fles uit en moest na elke voeding huilen. Tijdens het consult bij de lactatiekundige vertelde ik dit. Zij besloot eens in het mondje van de baby te kijken en zag al heel snel een verkort tongriempje waardoor ons kindje z'n mondje niet mooi om de fles of borst kreeg. Dit kon ik via de huisarts in het ziekenhuis laten klieven. Omdat ik niet per se ben gaan kolven omdat ik dit wilde maar omdat ons kindje anders te weinig voeding kreeg en heel erg lang over een voeding deed, stelde de lactatiekundige voor om het live borstvoeden nog een keer te proberen. Ik kreeg een XL tepelhoedje wat (hoera) wel paste en werd geholpen met aanleggen. Onze zoon vond het maar raar, maar na even proberen snapte hij wel een beetje wat de bedoeling was. Mijn tepels deden echter ontzettend pijn van de slecht passende borstkolf die ik had gehad en ik kon het voeden nog niet lang volhouden.  

WEL AAN DE BORST, NIET AAN DE BORST

In de weken die volgden probeerde ik (na het klieven van het tongriempje) zo goed als ik kon om ons kindje vaker aan te leggen om live te voeden. Maar elke keer wilde het niet. Hij raakte helemaal gefrustreerd omdat de borst de fles niet was en ik zat verbeten van de pijn in mijn tepels te voeden. Na 2 maanden 1-2 voedingen per dag de borst aanbieden en daarna de fles was ik er klaar mee. We gingen op vakantie en het tepelhoedje ging niet mee. Eindelijk begonnen mijn borsten zich wat te herstellen en kon ik ook het kolven weer wat beter verdragen (want het maakt niet uit hoe goed de borstkolf is, als je tepelkloven hebt doet alles zeer). Ik kolfde zo'n 4-5x per dag en toen onze zoon met 2 maanden 's nachts doorsliep ging ik na een tijdje ook niet meer 's nachts kolven. 

Na verloop van tijd was ik dusdanig master in het kolven dat ik terwijl ik aan het kolven was ook kon ontbijten en mijn zoon de fles kon geven (zolang hij niet aan de slangetjes trok). Ik had meer dan genoeg melk om flessen te maken en om de vriezer mee te vullen. Het enige waar ik steeds weer tegenop zag was de afwas. Elke keer na het kolven de kolfspullen (en flessen) afwassen was absoluut niet mijn hobby. Dit was (naast de bijna uitpuilende vriezer) dan ook de reden dat ik toen besloot om steeds minder vaak te gaan kolven. Toen ik op 3x per dag kolven zat kolfde ik exact wat mijn zoontje dronk. Maar in mijn hoofd was ik toch veel bezig met productie en met elke keer die afwas. Dus ik besloot om het kolven verder af te bouwen. In totaal heb ik zo'n 5 maanden gekolfd en heeft mijn zoontje tot 6 maanden borstvoeding via de fles gekregen. Nu groeit hij goed op kunstvoeding en groente en fruit. :)