EMDR voor baby's (& peuters)

Als je zwanger bent wil je je kindje het liefst voor alle mogelijke gevaren op de wereld behoeden. Je bereid je voor, koopt spulletjes, dekentjes, knuffeltjes, een zacht bedje. Allemaal in de hoop dat je kindje na de geboorte in een veilige omgeving kan landen. Er is dan ook geen enkele babyuitzetlijst waar "infusen", "sondeslangen", "naalden" & "pleisters" op staan. Allemaal dingen die niet horen bij een veilig thuis. Maar helaas wel de dingen waar je, als je kindje te vroeg geboren of ziek is, mee te maken krijgt (meer over J.'s vroeggeboorte en ziekte lees je in mijn vorige blog).

Ik zie mezelf nog staan aan het ziekenhuisbedje. Na 3 keer te proberen een infuusje te prikken (in 3 verschillende ledematen) is het nog steeds niet gelukt. In het bedje een intens huilende J.. Naast het bed staan inmiddels 2 verpleegkundigen en de neonatoloog, die er bij geroepen is om het nog eens te proberen. J.'s hartslag is van woede gestegen naar rond de 230. De neonatoloog "grapt" nog: 'zo zo, die kan boos worden'. De verpleegkundige vraagt me: 'Kun je dit wel aan, kan je er wel bij blijven staan?' Volledig in de overlevingsstand zeg ik: 'Ja hoor, natuurlijk wel'. Pas 1,5 jaar na dit moment kan ik erom huilen. Op dat moment dacht ik alleen "Ik ben er voor mijn zoon".

Het meest verdrietige hiervan vind ik niet het steeds weer opnieuw prikken. Het meest verdrietige is dat ik J. (nadat het infuus plaatsen eindelijk is gelukt) niet mag optillen om het te troosten. Dat mag bij een prematuur geboren baby namelijk niet zomaar. Terwijl hij in zijn bedje ligt probeer ik hem te kalmeren. Terwijl alles in mij schreeuwt: "til hem op, pak hem vast!" En hij waarschijnlijk probeert te schreeuwen: "mama, til me op, pak me vast, ik heb je nodig!" 

Een paar maanden eerder had de medisch psycholoog me al eens over EMDR voor baby's verteld. Lichtelijk sceptisch ging ik uit dat gesprek naar huis. Het klonk ons maar wazig in de oren; EMDR voor kindjes die nog niet kunnen praten,.. hoe werkt dat dan, en kan het geen kwaad? Mijn man en ik besloten toen het niet te doen. We vonden het te onwennig en spannend. Maar nu, in het telefoongesprek als J. 13 maanden is noemt ze het opnieuw: "We kunnen ook EMDR proberen, willen jullie er toch nog eens over nadenken?" Na een week googelen en ervaringen lezen maken we een afspraak. 

Het is 4 weken later. We hebben 3 afspraken voor de EMDR erop zitten. In het eerste gesprek maak ik met de psycholoog samen een "verhaal" over J.'s trauma. In het 2e en 3e gesprek is J. erbij, en wordt de EMDR-behandeling uitgevoerd. Na de 1e behandeling neemt de nachtelijke paniek al flink af. Na de 2e behandeling is de paniek als sneeuw voor de zon verdwenen. Ook overdag zien we J. veranderen in een steeds stabieler, rustiger jongetje. Hij slaapt met 14 maanden meer uren in een dag, dan toen hij een kleine baby was. We staan er versteld van.. Zoals de kinderarts er zo mooi over zei: "Ik weet niet precies waarom het werkt, maar het werkt".

Nu vraag je je misschien af hoe EMDR in zijn werk gaat bij kleine kinderen die nog niet kunnen praten. Omdat jonge kinderen vaak nog niet goed kunnen praten, en dus hun emoties en verdriet nog niet met woorden kunnen delen (dit noemen we preverbaal trauma) wordt er tot ongeveer 5 jaar gebruik gemaakt van de zogenaamde verhalenmethode. Dit betekent dat ouders een verhaal schrijven waarin ze het trauma van het kind beschrijven, en ook de beleving die het kind hierbij gehad heeft. "Hoe weet je dan zeker dat het kind het zo beleefd heeft?" Dat weet je natuurlijk niet, maar iedereen kan zich wel indenken dat een baby het niet leuk vindt om veel van zijn ouders gescheiden te zijn, veel geprikt te worden (in J.'s geval sneuvelde zijn infuusje bijna elke dag), en veel te huilen zonder dat je met je papa of mama kan kroelen. Kortom, je kan ervan uit gaan dat J. daar erg verdrietig en angstig over is geweest. Tijdens de behandeling las mijn man het verhaal voor, terwijl J. bij mij op schoot zat. J. kreeg tijdens het lezen tikjes op zijn beentjes. Daarna spraken we nog even na over hoe J. hierop gereageerd had, en dan zat het er alweer op!

Het blijft altijd een grote uitdaging om erachter te komen waarom een baby onrustig of paniekerig is. Is het pijn, verdriet, oververmoeidheid, honger, allergie, reflux, of trauma? In het geval van J. was het zeker de moeite waard om de EMDR te proberen, omdat we wisten dat hij in zijn jonge leventje al veel verdrietige en moeilijke dingen mee had gemaakt. We zijn enorm dankbaar dat we hiervoor hebben gekozen, vooral omdat het J. zo geholpen heeft. Wat is het toch bijzonder dat er voor jonge kinderen al hulp beschikbaar is om moeilijke herinneringen te helpen verwerken!