Mogelijke bijwerkingen van vaccinaties

Elk jaar worden ongeveer 2,5 miljoen vaccinaties gegeven aan jonge kinderen in ons land via het Rijksvaccinatieprogramma. Die vaccinaties zijn belangrijk om kinderen te beschermen tegen infectieziekten. En die vaccins zijn natuurlijk getest en geschikt bevonden. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) houdt dat nauwkeurig in de gaten. Bijwerkingen die kunnen vóórkomen zijn bekend bij hen, zeker wat de meest voorkomende zijn. Je kunt er als ouder vanuit gaan dat vaccins veilig zijn, maar moet er wel rekening mee houden dat er bijwerkingen kunnen optreden.  Meestal zijn het gematigde verschijnselen, een enkele keer zijn ze heftiger of houden bijwerkingen langer aan. Ernstige bijwerkingen zijn een zeldzaamheid.    

Mogelijke bijwerkingen van vaccinaties

Het is niet ongebruikelijk als je kind zich niet lekker voelt na één van de vaccinaties. Veel kinderen hebben dat in zekere mate. Bijwerkingen van vaccinaties verschijnen vaak dezelfde dag nog en verdwijnen binnen 24 – 48 uur. Een uitzondering daarop is de inenting tegen bof, mazelen en rodehond (BMR). De samenstelling van dat vaccin is anders en eventuele bijwerkingen treden daar op tussen de 5 en 12 dagen nadat je kindje is ingeënt.

Een bijwerking die vaak voorkomt bij vaccinaties is koorts, vaak in combinatie met hangerigheid. Rond de plek waar geprikt is kan de huid er anders uitzien en anders aanvoelen, de plek kan rood zijn, gezwollen en pijnlijk. Of je kindje koorts krijgt, hangt ook af van de leeftijd van je kind en het soort vaccin.  Bij baby’s hebben bijverschijnselen vaak te maken met slapen, ze kunnen er onrustiger van slapen of juist extra slaperig zijn. Kleuters hebben meestal weinig last van bijverschijnselen.

De BMR-prik kan koorts en uitslag tot gevolg hebben, maar dit duurt niet lang. Het zijn milde bijwerkingen. Koortsstuipen bij heel hoge koorts komen zeer weinig voor, 1 op de 5000 tot 10.000 kinderen krijgt dat en ook last van de gewrichten komt zelden voor. Circa 1 op de 20.000 kinderen krijgt een tekort aan bloedplaatjes, maar ook dit herstelt vanzelf weer. De bijwerkingen zijn bijna alleen te merken bij een eerste inenting; bij de tweede BMR-prik zal je kind hoogstwaarschijnlijk geen bijwerkingen krijgen.

Het pneumokokkenvaccin kan zorgen voor koorts, huilen en hangerigheid en ook weer pijn rond de geprikte plek. Collaps (wegraken) komt nog niet bij 1 op de 2000 kinderen voor en ook heel hoge koorts met koortsstuipen is zeer zeldzaam.

Bij de DKTP-prik (difterie, kinkhoest, tetanus, polio) heeft ca. 30 % van de kinderen min of meer last van bijwerkingen. Het gaat dan om een zwelling van de prikplek of eventueel de hele bovenarm. Binnen een dag of 4, 5 gaat dit vanzelf over.

Bij het vaccin van DKTP-Hib-Hep B (difterie, kinkhoest, tetanus, polio -  Haemophilus influenzae type b, hepatitis B) zijn wederom koorts, huilen, hangerigheid en bijverschijnselen rond de prikplek doorsnee bijwerkingen. Ontroostbaar huilen, waaronder wordt verstaan dat een kind langer dan drie uur huilt, komt voor bij 1 op de 500 tot 2000 kinderen. Zelden krijgt een kind een collaps, verkleurde benen of koortsstuipen.

Het meningokokken C-vaccin geeft over het algemeen heel weinig bijwerkingen.

 

Hoe te handelen bij vaccinaties

Door meteen na de vaccinaties stevig rond de prikplek te masseren bevorder je de verspreiding van de ingeënte stof. Het verkleint de kans op een rode, pijnlijke plek ook. Laat koude doekjes of een ijskompres achterwege, want daar kunnen klachten juist door verergeren. Als je merkt dat je kind pijn heeft, mag je natuurlijk kinder-paracetamol geven. Wanneer je kindje koorts heeft, trek dan wat kleertjes uit en leg hem of haar zo te slapen onder een lakentje. Als je kindje toch zieker wordt dan je zou mogen verwachten, vraag dan advies bij je huisarts. Krijgt je kind last van bijwerkingen die je niet vertrouwt, meld dit dan ook bij het consultatiebureau.  Zij geven dit dan weer door aan het Nederlands Bijwerkingen Centrum.

Een prik krijgen kan een wat ouder kind eng vinden. Sommige kinderen vallen flauw bij het inenten zelf of daarvoor al, wanneer ze er aan denken. Als je inschat dat dit bij je kind zou kunnen gebeuren, denk er dan aan dat je kind genoeg eet voor de prik en ligt wanneer de inenting wordt gegeven. Leid je kind af en laat hem of haar niet te snel opstaan na de prik, maar doe rustig aan door even te blijven zitten.

Of je kind nu zonder enige slag of stoot de vaccinaties krijgt of er toch (een beetje) ziek van wordt, bedenk maar dat de ziekte waartegen je kind is ingeënt veel ernstiger is, wanneer je kind die zou krijgen! In Afrika sterven bijvoorbeeld elk jaar meer dan 120.000 kinderen alleen al aan de mazelen.

Wil je meer lezen over de ziektes waartegen wordt ingeënt en andere kinderziektes, kijk dan hier. 

Heeft jouw kind vaccinaties gehad? Had je kind last van bijwerkingen?